TÜRKİYE'NİN SAVUNMA-GÜVENLİK-DIŞ POLİTİKASINI İLGİLENDİREN DÜNYADAKİ ÖNEMLİ  GELİŞMELER

1. TÜRKİYE :

Koronavirüste son durum

Sağlık Bakanlığı son 24 saatte 72 kişinin korona virüsten hayatını kaybettiğini, toplam can kaybının 9 bin 799'a yükseldiğini açıkladı. Toplam 112 bin 215 test yapılırken, 2 bin 17 kişiye de hasta tanısı konuldu. Bu rakamla beraber toplam hasta sayısı ise 361 bin 801 oldu. (covid19.saglik.gov.tr)

Oruç Reis için yeni Navtex

Doğu Akdeniz'deki yeni Navtex ilanı Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı tarafından duyuruldu. İlana göre, "Oruç Reis" gemsinin görevi 4 Kasım'a kadar devam edecek... Oruç Reis sismik araştırma gemisi, Ataman ve Cengizhan isimli gemilerle birlikte Doğu Akdeniz'de sismik çalışmalarını yürütecek. (TRT Haber)

Dışişleri Bakanlığı’ndan Yunanistan’a tepki

Dışişleri Bakanlığı, Yunanistan Dışişleri Bakanlığının Türkiye'nin Doğu Akdeniz'de yürüttüğü sismik araştırma faaliyetlerinin Yunan kıta sahanlığında gerçekleştirildiğini öne süren ve bu faaliyetleri “yasa dışı” olarak nitelendiren açıklamasına tepki gösterdi. Açıklamada şu ifadeler yer aldı:  “Oruç Reis gemimizin sismik araştırma faaliyetlerini yürüttüğü saha bütünüyle ülkemizin uluslararası hukuk temelinde tespit edilen ve Birleşmiş Milletler nezdinde de kayda geçirilen kıta sahanlığı dahilinde bulunmaktadır. Keyfiyet, 23 Ekim 2020 tarihinde Yunanistan'ın Ankara Büyükelçisine de bir kere daha sarahaten izah edilmiştir. Oruç Reis'in 25 Ekim - 4 Kasım 2020 tarihleri arasında sismik araştırma icra edeceği mevcut çalışma sahası Yunanistan anakarasına 440, ülkemize ise 130 kilometre uzaklıktadır. Yunanistan’ın da ülkemizle diyaloğa girmemek için suni sebepler yaratmaktan ve ön koşullar sunmaktan vazgeçmesini bekliyoruz''

Çavuşoğlu: Avrupa’nın ezik ırkçıları yine kendini gösterdi

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Hollanda'da aşırı sağcı Özgürlük Partisinin Başkanı Wilders'in Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı hedef alan karikatür paylaşımına tepki gösterdi. Bakan Çavuşoğlu, "Gerçekleri yüzlerine söyleyince Avrupa’nın ezik ırkçıları yine kendini gösterdi. İslam ve yabancı düşmanlığından prim yapmaya çalışıyor. Avrupa’nın faşist zihniyetli şımarık politikacılarına artık 'dur' demenin zamanı gelmiştir" ifadelerini kullandı. (@MevlutCavusoglu)

Erdoğan’dan Macron’a: Hakikaten kontrolden geçmesi lazım

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Fransa Cumhurbaşkanı Macron hakkında “Hakikaten kontrolden geçmesi lazım” dedi. Erdoğan’a Fransa hükümetinin yanı sıra AB de tepki gösterdi. Avrupa Birliği (AB) Güvenlik Dış İlişkiler ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Twitter hesabından yaptığı açıklamada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron hakkında kullandığı ifadeleri kınadı. (DW Türkçe)

Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan S-400 açıklaması

Cumhurbaşkanı Erdoğan S-400 ile ilgili açıklamasında, "Test yapıldı doğrudur, halen yapılıyor. ABD’nin bu yaklaşımı kesinlikle bizi bağlamaz. Biz elimizdeki bu tür imkanların testini yapmayacağız da neyi yapacağız? Bunu da biz kalkıp Amerika'ya soracak değiliz. Biz sadece S-400 değil, bunun dışında birçok hafif orta ağır silahlar... Bunların içerisinde Amerika'dan aldığımız silahlar da var. Bunların da testlerini yapıyoruz, yapmaya da devam edeceğiz. Yunanistan'ın elinde S300'ler var. Bırakın test etmeyi kullanıyor. Buraya Amerika bir şey söylüyor mu? Burada özellikle Rusya'ya ait bir silah olması demek ki bu beyefendileri rahatsız ediyor. Biz kararlıyız, yolumuza da aynı şekilde devam edeceğiz" diye konuştu. (@tcbestepe)

Terör gündemi 

• Yozgat Cumhuriyet Başsavcılığı koordinesinde, DEAŞ'lı teröristlere yönelik operasyonda DEAŞ'ın Irak Musul vilayet sorumlusu ile birlikte 4 kişi yakalandı. (TRT Haber)

2. AVRUPA :

Fransa hükümetinin yanı sıra AB de  Erdogan'a tepki gösterdi

Erdoğan, "Şu an Fransa’nın başındaki zat şaşırmış yatıp kalkıp Erdoğan’la uğraşıyor. Sen önce kendine bak. Bu bir vaka. Hakikatten kontrolden geçmesi lazım" dedi. Avrupa Birliği (AB) Güvenlik Dış İlişkiler ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Twitter hesabından yaptığı açıklamada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron hakkında kullandığı ifadeleri kınadı. Borell Erdoğan'ın cumartesi günkü açıklamalarına ilişkin olarak, "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron hakkındaki açıklamaları kabul edilemez" diyerek, Türkiye'yi "bu tehlikeli gerginliği tırmandırma döngüsünü kırmaya" çağırdı. (AFP,DW/BÖ,ET)

Fransa Ankara Büyükelçisi'ni geri çağırdı

Fransa, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Fransız mevkidaşı Macron hakkındaki sözlerinin ardından Ankara Büyükelçisi'ni istişarelerde bulunmak üzere Paris’e geri çağırdı. (DW, dpa,Reuters / ET,BÖ)

Nükleer silahları yasaklayan anlaşma Ocak'ta yürürlüğe giriyor

Nükleer silahların yasaklanmasını öngören uluslararası anlaşma 22 Ocak 2021 tarihinde yürürlüğe girecek. Birleşmiş Milletler (BM) tarafından cumartesi günü yapılan açıklamada, söz konusu anlaşmanın yürürlüğe girmesi için gerekli olan 50 ulusal parlamento onayının sağlandığı duyuruldu. Ancak dünyada nükleer silah sahibi olduğu bilinen dokuz ülke anlaşmaya karşı çıkıyor. Nükleer silahların yasaklanmasını öngören uluslararası anlaşmanın, bu anlaşmaya imza atmayan ülkeler için bir bağlayıcılığı bulunmuyor. Dünya çapında Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Rusya, Çin, İngiltere, Fransa, Hindistan, Pakistan, İsrail ve Kuzey Kore'nin toplam 13 bin 400 nükleer silah başlığına sahip olduğu tahmin ediliyor. (DW,epd,AFP / ET,BÖ)

Yunanistan'dan Türkiye'ye anti-Navtex: Oruç Reis'in faaliyetleri yasa dışı

Yunanistan, Türkiye'ye ait sismik araştırma gemisi Oruç Reis'in Navtex (denizcilere duyuru) ilanını 4 Ekim tarihine uzatmasına anti-Navtex ile yanıt vererek, söz konusu geminin yapacağı faaliyetlerin Yunan kıta sahanlığı içerisinde bulunması gerekçesiyle yasa dışı olduğunu duyurdu. (Euronews)

3. ORTA DOĞU :

ABD'den Suriye’nin kuzeybatısına hava saldırısı

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nden (SOHR) dün yapılan açıklamada, ABD ordusunun Suriye’nin kuzeybatısında El Kaide liderlerini hedef aldığı hava saldırısında 17 cihatçının ve 5 sivilin öldüğü bildirildi. Öte yandan Suriye’nin Cerablus kentinde bulunan akaryakıt pazarına füzeli saldırı yapıldı. Saldırıda ölü ve yaralıların olduğu belirtildi. (Şarkul Avsat)

İran'dan ABD'ye Yaptırım Misillemesi

İran, Bağdat Büyükelçisi İrec Mescidi'nin yaptırım listesine alınmasına karşılık ABD'nin Bağdat Büyükelçisi Matthew Tueller ile yardımcısı ve Erbil Başkonsolosu Rob Waller'e yaptırım uygulamaya karar verdi. (YJC)

İran: Dağlık Karabağ sınırına asker takviyesi yapıldı

İran Devrim Muhafızları Kara Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Muhammed Pakpur, Dağlık Karabağ’da çatışmaları göz önünde bulundurularak bölgeye bazı takviye kuvvetlerin gönderildiğini söyledi. Pakpur, takviye kuvvetler göndermenin amacının milli menfaatlerin korunması ve bölge halkının güvenlik ve istikrarının korunması için olduğunu söyledi. Pakpur, sınır jeopolitik her türlü değişikliğe karşı olduklarını söyledi. (ISNA)

İran'dan Libya'daki ateşkes anlaşmasına destek

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade, ateşkesin kalıcı olmasını ve tarafların taahhütlerini yerine getirmesini ümit ettiklerini belirtti. Hatipzade, İran'ın Libya krizinde askeri çözüme karşı olduğunu vurgulayarak, çözüme siyaset ve diyalog yoluyla ulaşılması ve yabancı müdahalelerin uzlaşma taraflarının uzlaşı sürecindeki müdahalelerine son vermesi gerektiğini ifade etti. (Tasnim)

Hariri teknokrat hükümet kuracağını belirtti

Lübnan'da yeni hükümeti kurmakla görevlendirilen Saad Hariri Fransa'nın planının 6 ay içinde gerçekleşmesi için Lübnan'da teknokrat hükümeti kuracağını duyurdu. Hariri ülkenin dağılmasını engellemenin tek yolunun reform planlarını gerçekleştirecek bir hükümetin kurulması zarureti olduğuna işaretle, kurulacak hükümetin hedeflerine ulaşmak için 6 aylık süresi olduğunu ve kendisinin de hiçbir reformdan çekinmeyeceğini söyledi. (El-Neşre)

İsrail'den Yunanistan'a Bir Destek Açıklaması Daha!

İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lior Haiat, Tel Aviv yönetiminin Doğu Akdeniz'de deniz yetki alanı konusunda Yunanistan'ın yanında olduğunu yineledi. Türkiye'nin Doğu Akdeniz'de attığı adımların bölgedeki gerginliği artırabileceğini iddia eden Haiat, "İsrail, deniz yetki alanı konusunda Yunanistan'a tam desteğinin ve güçlü dayanışmasını ifade etmenin yanı sıra bu hakları ihlal etmeye yönelik her türlü girişime de karşı olduğunu yineliyor" ifadelerini kullandı. (Aydınlık)

Filistin, Sudan'ın İsrail ile normalleşmesini kınadı

Filistin İslami Direniş Hareketi Hamas, Sudan'ın İsrail’le ilişkileri normalleştirme kararını sert bir dille kınadı. Hamas açıklamasında; "Bu aşağılayıcı ve utanç verici normalleştirme kararına karşı kınamamızı, tepkimizi ve tiksintimizi dile getiriyoruz" dedi. Açıklamada; "Kahraman Filistin halkımız ve onunla birlikte bütün Arap ve İslam toplumları ve dünyanın bütün özgürlükçüleri Sudan hükümetinin siyonist düşmanla ilişkileri normalleştirmeyi kabullenmesi haberini büyük bir şok, kınama ve tepki ile karşılamıştır" denildi. (Maşrik)

Suudi Arabistan ile İsrail, ABD'deki seçimden sonra ilişkileri normalleştirecek

ABD'de 3 Kasım'da yapılacak başkanlık seçiminin ardından İsrail ile Suudi Arabistan'ın ilişkileri normalleştirme anlaşmasına vardığının duyurulacağı ileri sürüldü. İsrail'in Kanal 12 televizyonunda yer alan ve isimleri açıklanmayan İsrailli yetkililere dayandırılan haberde, Suudi Arabistan ile Umman'ın da İsrail ile ilişkileri normalleştireceği iddia edildi. (Sputnik)

Yemen, Arabistan’ı İHA’larla Vurdu

Yemen Silahlı Kuvvetleri sözcüsü Yahya Seri, Abha ve Cizan havaalanlarına ve Suudi topraklarının derinliklerindeki Hamis Maşit askeri üssüne başarılı bir İHA saldırısı gerçekleştirildiğini açıkladı. (RFI)

4. AFRİKA :

BM: Libyalı taraflar kalıcı ateşkes için anlaşmaya vardı

BM Genel Sekreteri Libya Özel Temsilci Vekili Stephanie Williams, BM Cenevre Ofisi'nde düzenlenen imza töreninde konuştu. Libyalı tarafların da hazır bulunduğu törende, konuşmasını Arapça yapan Williams, anlaşmadan duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Libyalı taraflar da anlaşma metinlerini imzaladıktan sonra kararı ayakta alkışladı. Öte yandan, BM Cenevre Ofisi de sosyal medya hesabından anlaşmayı, "Libyalılar için müjde" şeklinde duyurdu. Libyalı tarafların ülke genelinde kalıcı ateşkes konusunda anlaşmaya vardığını aktarılan açıklamada anlaşma "tarihi" olarak nitelendirildi. Özel Temsilci vekili Williams'ın, anlaşmanın detayına ilişkin basın toplantısı düzenlemesi bekleniyor. (Bloomberght, AA)

Etiyopya'dan Trump'a tepki: Hiçbir saldırıya teslim olmayız

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump, Mısır'ın, Nil nehri üzerinde yapılacak tartışmalı bir barajı havaya uçurmasının anlaşılır ve meşru olabileceğini ima etmesinden sonra kast edilen barajı inşa eden Etiyopya'dan tepki geldi. Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, ülkesinin hiçbir tür saldırıya teslim olmayacağını belirterek barajın hayata geçeceğini belirtti. Ahmed'e göre komşu ülkelerin baraja yönelik tutumları hatalı yönlendirilme sonucu ortaya çıktı ve verimli olmadığı gibi uluslararası hukuku da ihlal edecek düzeyde. (Euronews)

5. ASYA :

Ermenistan ile Azerbaycan arasında üçüncü kez insani ateşkes anlaşması sağlandı

ABD Dışişleri Bakanlığı, Azerbaycan ile Ermenistan'ın 26 Ekim günü yerel saatle 08:00'de başlamak üzere insani ateşkes konusunda anlaşmaya vardığını açıkladı. Bu iki ülkenin vardığı üçüncü insani ateşkes anlaşması oldu. Bakanlık; ABD, Azerbaycan ve Ermenistan yönetimlerinin insani ateşkesle ilgili olarak uzlaştıkları ortak metni yazılı bir açıklamayla duyurdu. Açıklamada, ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Stephen Biegun'un 24 Ekim'de Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ve Ermenistan Dışişleri Bakanı Zohrab Mnatsakanyan ile görüştüğü ve görüşmede iki ülkenin de "10 Ekim'de Moskova'da varılan insani ateşkesin uygulanmasına bağlılıklarını" yeniden dile getirdikleri kaydedildi. (Independent Türkçe)

Gubatlı kent merkezi işgalden kurtarıldı

Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, Gubatlı kent merkezinin işgalden kurtarıldığını açıkladı. Aliyev, "Biz hem savaş meydanında hem de siyasi meydanda zafere türüyoruz. Düşmanın destekçilerine gereken cevabı veriyoruz" açıklamasını yaptı. (TRT Haber)

Kırgızistan'da genel seçimler 10 Ocak'a ertelendi

Kırgızistan'ta 4 Ekim'de yapılan ancak cumhurbaşkanının istifa etmesine neden olan protesto gösterileri sonrası iptal edilen genel seçimlerin 10 Ocak 2021 tarihinde yapılması kararlaştırıldı. (Euronews)

6. ABD : 

Trump'tan Azerbaycan ve Ermenistan liderlerine tebrik

ABD Başkanı Donald Trump Twitter'dan yaptığı paylaşımla Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ı Karabağ'da sağlanan geçici insani ateşkes nedeniyle tebrik ettiğini belirtti. Paylaşımında ekibiyle gurur duyduğunu da söyleyen Trump, şu ifadeleri kullandı: "Ateşkes yapmayı kabul eden Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'e tebrikler. Birçok hayat kurtarılacak. Ekibimle gurur duyuyorum." (SPUTNİK)

Barrett İçin Senato’da Oylama

Senato, Pazar günü yapılan oylamada Amy Coney Barrett’ın adaylığıyla ilgili tartışmaları sınırlandıran tasarıyı 48’e karşı 51 oyla kabul etti. Bu sonuçla Barrett’in yeni haftanın ilk günü Pazartesi, Senato’da Anayasa Mahkemesi üyeliği oylamasının önü açılmış oldu. Senato’da Cumhuriyetçiler’in 53-47’lik üstünlüğü bulunuyor ve Barrett’ın Anayasa Mahkemesi üyeliğine atanmasına kesin gözüyle bakılıyor. Daha önce Anayasa Mahkemesi üyeliği için hiçbir isim seçime bu kadar kısa süre kala onaylanmamıştı. (VOA)

Pentagon, Arap ülkelerine gelişmiş silah satışı konusunda İsrail ordusunu ikna etti

Tel Aviv’den üst düzey askeri bir kaynak dün yaptığı açıklamada, Pentagon’un İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz’ı ve onun aracılığıyla da komuta kademesindeki diğer komutanları, ABD’nin geliştirdiği yeni silahların Arap ülkelerine satışı konusunda itirazlarını bir kenara bırakmaya ikna ettiğini açıkladı. Kaynak ayrıca, ABD’lilerin bu tür silahların Arapların elinde olmasının, Arap ülkelerinin Çin veya Rusya gibi diğer ülkelerden benzer silahlar almasından daha iyi olduğu konusunda da ikna ettiğini ifade etti. (Şarkul Avsat)

7. RUSYA :

Putin: Afganistan'daki Amerikan askeri varlığının devam etmesi tüm bölge güvenliği için faydalı

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, "Başta biz ABD güçlerinin Afganistan'daki varlığı için gerçekleşecek Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu oylamasında olumlu oy kullandık. Ben hala da bu varlığın bizim çıkarlarımıza ters olduğunu düşünmüyorum". Rossiya-1 televizyon kanalında 'Moskova, Kremlin, Putin' adlı programda konuşan Putin, konuya ilişkin sözlerine şöyle devam etti: "Aksine ABD askerlerinin çekilmeye hazırlandığını duyduğumda şahsen bunun fazla sayıda risk yaratacağını da düşündüm. Her ne kadar devletimizin resmi pozisyonu Afganistan'da siyasi bir uzlaşıdan yana olsa da ben ilk öğrendiğimde duruma böyle baktım. İlk olarak ABD'nin çekilmesi nedeniyle bölgedeki istikrarı devam ettirmek ve riskleri kontrol altında tutmak adına biz daha fazla harcama yapmak durumunda kalacağız". (voanews/euronews)

Rus Dışişleri: Çatışmalar Karabağ'da yaşandığı için KGAÖ, Ermenistan'a yardım edemez

Basın mensuplarıyla bir araya gelen Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Aleksandr Pankin'e KGAÖ'nün Ermenistan'a Dağlık Karabağ konusunda yardım edip etmeyeceği soruldu. Pankin, "KGAÖ, üye ülkelerine aleni bir saldırganlığın olduğu belirli durumlarda yardım ediyor. Ermeniler tarafından bile kendi toprakları olarak tanınmayan ve muhtemelen tanınamayacak olan Dağlık Karabağ söz konusu iken KGAÖ'nün savunma potansiyelinin devreye sokulmasını konuşmak doğru olmaz" ifadelerini kullandı. (tass/ria/sputnik)

Putin: Terörle mücadelede ABD ile işbirliğinden memnunuz

Rusya Devlet Başkanı Putin, Kremlin'in terörle mücadele konularında ABD ile işbirliğinden genelde memnun olduğunu söyledi. Rus lider, "ABD ile pek çok alanda çok sayıdaki çelişkilerimize rağmen işbirliği yapıyoruz, neticede özel servisler düzeyinde işbirliği devam ediyor. Evet, Suriye'de çatışmayı önleme konusundaki işbirliğimiz iyi biliniyor, hem operasyonel düzeyde, hem de askeri birimlerimizin komutanları düzeyinde çok iyi çalışma temasları kurulmuş durumda. Diğer şeylerin yanı sıra Amerikalılar bize terörle mücadele konusunda da bilgi veriyor” diye konuştu. (tass/ria/interfax)

Roscosmos Başkanı Rogozin: Yeni Ay yarışı anlamsız

Rusya Federal Uzay Ajansı (Roscosmos) Başkanı Rogozin, yeni Ay yarışının yine işbirliği ihtiyacının anlaşılmasına yol açacağını belirtti. Rusya Federal Uzay Ajansı (Roscosmos) Başkanı Dmitriy Rogozin, Pervıy Kanal televizyonuna açıklamasında, “Bu yarış belli bir eşiğe kadar gidiyor, ta ki biz bu yarışın anlamsız olduğunu anlamaya başlayana kadar, çünkü her halükarda yine birlik kriteri öne çıkıyor” ifadesini kullandı. Roscosmos Başkanı, “Birilerinin başı belaya girdiğinde elbette yardıma geleceğiz, Amerikalılara yardıma geleceğiz. Sanırım, Amerikalılar da bize yardım etmeyi reddetmeyecek. Gelecekteki Ay fethinin tek bir ülke tarafından özelleştirilemeyecek, biz olmadan yapamazlar” dedi. (sputnik/tass/interfax)

8. EKONOMİ :

Dolar/TL 8'i aştı

Türk Lirası dolar karşısında yeni haftaya düşüşle başladı. Küresel piyasalarda dolar ABD seçimlerinden önce yatırımcıların teşvik paketinin geçmesine yönelik beklentilerinin gerilemesi ve artan koronavirüs vakalarıyla değerlenirken, Türk Lirası karşısında da yükseliş kaydetti. Dolar/TL sabah saatlerinde 8 seviyesini aşarak tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü. Dolar/TL kuru geçen hafta TCMB'nin piyasa beklentilerinin aksine politika faizini yüzde 10,25'te sabit tutmasının ardından 7,97 seviyelerinin üzerini test etmişti.