ABD’NİN IRAK’TAN ÇEKİLİŞİ


ABD’NİN IRAK’TAN ÇEKİLİŞİ

Yazan  09 Ekim 2009
Irak’taki savaşta umduğunu bulamayan Amerikan Hükümeti’nin bölgeden çekilme kararı vermesi, ağır kayıplara rağmen ülkedeki siyasi istikrarın sağlanması konusunda umudunu kaybetmesinden kaynaklanmaktadır.

Aynı zamanda savaşın başlatılmasında ana neden olarak gördüğü ve Irak'ta olduğunu iddia ettiği Kitle İmha Silahları'na (KİS) ulaşamaması ve Afganistan'da 2008'den başlayarak inanılmaz bir tırmanışa geçen olaylar, ABD'nin Irak'taki hukuki altyapısının eksik olduğu savaşı bırakmasına yol açtı. Bunun itibarını fazla sarsmaması için kendi kamuoyuna artık Saddam rejiminin devrildiğini ve böylece siyasi sonuca ulaşıldığını sundu ve akabinde Vietnam'da yaptığı gibi "Iraklaştırma" programını hızlandırarak muharip birlikleri önce şehir dışındaki üslere çekti. 2010 Ağustos'unda muharip birliklerin ülkeden çekilmesi tamamlandığında ülkede sadece destek kuvvetler kalacak ve onlar da 2011 sonunda tamamen anavatana dönmüş olacak.[1]

Bu uygulama Amerikan tarihinde daha önceden tecrübe edilmiştir. Amerikan Ordusu verdiği ağır kayıplara rağmen Vietnam'da sonuca ulaşamayacağını anlayınca, 1969'da başlattığı "Vietnamlaştırma" programıyla ülkenin batıdaki dağlık alanların güvenliğini Güney Vietnam Ordusu'na devretmiş ve muharip kuvvetlerini kıyı kesimine çekilmişti. Bunu da ülkeden tamamen çekilmesini izlemişti. Destek kuvvetlerinin ülkeyi boşaltması ise 1973'te tamamlanmıştı.

Saddam Rejiminin devrilmesi

ABD'nin 19 Mart 2003 gecesi başlattığı Irak Savaşı'nın harekât aşaması 1 Mayıs'ta Amerikan zaferiyle sonuçlanmıştı. Amerikan birlikleri 9 Nisan'da Başkent Bağdat'a girmiş, böylece Saddam Hüseyin'in dikta rejimi devrilmişti. Ancak kendisi uzun bir süre gizlendikten sonra yakalanabildi ve yargılandıktan sonra 30 Aralık 2006'da idam edildi.

Saddam Hüseyin'in ortadan kaldırılmasına rağmen ABD'nin daha bu bölgede kalmasının meşruluğunun kalmaması, ordusunun buradaki varlığını zorlaştırmaya başladı. Çekilme için 2008'deki Başkanlık Seçimleri sonrası beklenmeye başlandı. Bu sayede yeni başkan Barrack Obama, tüm sorumluluğu alarak Irak'tan çekilme kararı aldı.

Çekilme Öncesi Irak

Saddam Hüseyin'in aranması sürerken diğer yandan da asıl sorun olan KİS'nın nerede oldukları araştırılıyordu. Ancak bunların bulunmadıklarının kesinleşmesi, ABD'ye ciddi itibar kaybettirdi. Bu arada toplamda 4000'i ölü olmak üzere 36.000'i aşan Amerikan kayıpları, Irak'ta bulunan 150.000 kişilik Amerikan Ordusu için ciddi bir sorun oluşturuyordu.[2] Buna insan hakları konusunda ardı ardına çıkan skandallar ve şehirlerdeki gerillalara karşı yapılan bombardımanlarda çok sayıda sivilin öldürülmesiyle gelen itibar kaybı da eklendiğinde, zaten burada kalması için meşru bir nedeni de kalmamış olan Amerikan Ordusu'nun çekilme zamanının geldiği görülüyordu.

Irak'ta 2007'den başlayarak, olayların sayısında ciddi bir düşüş göze çarpmaktadır. Irak'taki Amerikan kuvvetlerinin komutanı olan General Ray Odierno'nun verdiği bilgiye göre Ağustos 2007'deki olay sayısı 4000 iken, Eylül 2009'da 600'e kadar gerilemiştir.[3] Ancak istatistikler başka bilgilerle birlikte yorumlanmalıdır. Olaylarla birlikte Amerikan Ordusu'nun kayıp verme sayısının azalması, etnik bölünmeye uğramış olan Irak'ın iç savaşa doğru gittiği gerçeğini saklayamaz. 19 Ağustos'ta bombalı kamyonların Maliye ve Dışişleri bakanlıklarına düzenledikleri büyük saldırılarda 100 kadar insanın öldürülmesi, Irak'ta güvenliğin sağlanamadığının bir göstergesidir.[4]

Irak Savaşı Yerine Afganistan Savaşı

Afganistan'daki Amerikan varlığı Orta Asya'daki tali enerji kaynaklarını etkileyeceğinden, Rusya'nın süper güç adaylığı önünde önemli bir engel olabilir. Dolayısıyla kısıtlı olan muharipleri farklı iki bölgeye dağılan ve bu suretle iki cephede birden savaşmakta ciddi anlamda zorlanan Amerikan Ordusu, Irak'tan çekilerek burada yorulan birliklerini anavatanda bir süre dinlendirip ardından Afganistan'a yollayabilecektir. Sonuç olarak, Rusya'nın Ortadoğu'da doğrudan bir etkisi olmaması, ABD'nin burayı terk ederek Afganistan'daki savaşa ağırlık vermesi anlamlıdır. Kaldı ki, Afganistan'daki savaşın hukuki altyapısı hazır olup, ABD'yi sarsmayı başaran ve bu bölgede karargâh kurmuş olan terör örgütü El Kaide'yi yok etme hedefini hem iç, hem dış kamuoyuna daha rahat anlatabilmektedir.

Çekilme Süreci

Şu anda 124.000 Amerikan askeri bulunan Irak'ta, Ekim 2009 sonunda bu sayı 120.000'e düşürülecek.[5] Odierno'nun söylediğine göre Ocak seçimleri sonrasında asker sayısı 110.000-120.000 seviyesine inecek ve gelecek Eylül'den itibaren sadece 50.000 asker geçiş süreci için ülkede kalacak.[6] Ancak bu süreçte Amerikan birliklerinin yerini alacak olan ve şu anda bile daha bağımsız çalışmak isteyen Irak güvenlik güçlerinin pek hazır olmadıkları düşündürücüdür.[7] Bu durum ileride Amerikan yanlısı bir Irak Hükümeti'ni imkânsız kılacaktır. Ayrıca Kuzey Irak için de yeni sorunlar yaratabilecektir.

Bu arada Amerikan askeri kaynakları Irak'taki olay sayısının azalmasının yanısıra, 19 Ağustos'taki bombalı eylemlerden sonra Bağdat'ta da istikrarın geliştiğini söylemektedir.[8]Bu durum daha ziyade Amerikan yetkililerin, çekiliş gerekçesini güncel tutma girişimidir. Ara sıra vuku bulan ama oldukça etkili olan bu tür olayların, Bush Yönetimi'nin son zamanlarında alınan kararla Amerikan Ordusu'nun şehirlerden çıkarak güvenli bölgeleri olan devasa üslere çekilmelerini tersine çevirmemesi, yani tekrar şehir savaşlarına bulaşarak kayıp vermemeleri, Obama Hükümeti için son derece önem arz etmektedir.

Sonuç

ABD'nin Irak'tan çekilmesi, Afganistan'daki savaş için umutları biraz olsun artırdı. Bu sayede çekilen birliklerin bir kısmı Amerika'da dinlendirildikten sonra Afganistan'a sevk edilebilecektir. Kore ve Güney Kafkasya'da ABD'nin sınırlanan etkisi de bu bölgelere bazı birliklerin kaydırılmasını gündeme getirebilir.

ABD'nin çekilmesi sürecinde birliklerin hızla azalması beklenen Mart-Eylül 2010 döneminde gerçekleşecek olaylar, Irak'ın yakın gelecekte istikrarının nasıl olacağını gösterecektir. Eğer direnişçiler güçlerini muhafaza ediyor ve Amerikan çekilişini bekleyerek gizleniyorlarsa, bu dönemin Sünni-Şii Savaşı'nın miladı olacağını söyleyebiliriz.

Bu arada Amerikan Ordusu'nun tamamının çekilmesinin, Irak'taki duruma bağlı olarak 2012'ye sarkabileceğini de düşünmeliyiz. Burada önemli bir nokta, çekilecek olan birliklerin düzenli ordu olduğu, Özel Kuvvetler'in bundan bağımsız olacağı gerçeğidir. Dolayısıyla özellikle Kuzey Irak'taki Yeşil Berelilerin faaliyetleri bir süre daha devam edebilir. Bu faaliyetler, Türkiye, Suriye ve İran için son derece önem taşımaktadır.


* 21. Yüzyıl Enstitüsü ABD Araştırmaları Bölüm Başkanı.

[1] General Ray Odierno, Amerikan birimlerinin muharebe görevlerini 2010 Eylül'ünde sona erdireceğini açıklamıştır. Bkz. "US Speeding up Iraq Withdrawal", Associated Press, September 30, 2009, http://www.military.com/news/article/us-speeding-up-iraq-withdrawal.html?ESRC=eb.nl (09.10.2009).

[2] ABD'nin Irak Savaşı'nın Mart-Nisan 2003'teki harekât safhasında verdiği kayıplar 138 ölü ve 542 yaralı olmak üzere toplam 680'di. Bunu izleyen düşük yoğunluklu çatışma safhasında, Mayıs 2003-Eylül 2009 arasındaki kayıpları ise 4124 ölü ve 29.620 yaralı olmak üzere toplam 33.744 olmuştur. Bkz. GlobalSecurity.org, http://www.globalsecurity.org/military/ops/iraq_casualties.htm (09.10.2009). Bunun haricinde müttefik ülke askerlerinden ölenlerin sayısı da 318'dir. Bkz. John F. Burns, "John Burns Q and A: Ending the War in Iraq", New York Times, September 29, 2009, http://atwar.blogs.nytimes.com/2009/09/29/john-burns-q-and-a-ending-the-war-in-iraq

[3] "US Speeding…".

[4] "US Speeding…".

[5] "US Speeding…".

[6] "Pentagon Announces Iraq Troop Rotations, Extensions", American Forces Press Service, Oct. 8, 2009, http://www.globalsecurity.org/military/library/news/2009/10/mil-091008-afps01.htm (09.10.2009).

[7] "Heath Druzin In Rural Iraq, GIs Tread Lightly", Stars and Stripes, October 06, 2009, http://www.military.com/news/article/in-rural-iraq-gis-tread-lightly.html?ESRC=eb.nl (09.10.2009).

[8] Gerry J. Gilmore, "Commander Cites 'Steady Progress' in Baghdad as Attacks Drop", American Forces Press Service, http://www.globalsecurity.org/military/library/news/2009/10/mil-091008-afps03.htm (09.10.2009).

Burak ÇINAR

1973 yılında Ankara'da doğmuştur. Lise eğitimini Ankara Lisesinde tamamlamıştır. 1998 yılında Bilkent üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünden mezun olmuştur.  2000 yılında Atılım üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünde Yüksek lisans eğitimine başlayan çınar, buradaki eğitimini tamamladıktan sonra 2003 yılında Hacettepe üniversitesi Tarih  bölümünde başladığı doktora çalışmalarını 2007 yılında tamamlamıştır.

 

YAYINLARI (TüRKçE):

 

n    Yayınlanmamış Doktora Tezi: İkinci Dünya Savaşı'nda Doğu Cephesi ve Türkiye, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hacettepe üniversitesi (2007).

n    Yayınlanmamış Master Tezi: Körfez Savaşı Sonrası Türkiye, Suriye ve Yunanistan'ın Savunma Politikalarının Türk Dış Politikasına Etkileri, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Atılım üniversitesi (2002).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Incorrect Technological Decisions”, Akademik Araştırmalar Dergisi (No: 9-10, Mayıs-Aralık 2001), s.145-177, http://www.academical.org/dergi/MAKALE/9_10sayi/s9cinar1.htm

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Yeni NATO üyesi Doğu Avrupa ülkelerinin Dünya Silah Piyasasındaki Yerleri”, Jeopolitik (Yıl: 1, Sayı: 2,  Bahar 2002), s.128-137.

n    Ulusal Yayın-Akademik: “İkinci Dünya Savaşı'ndaki Silah Teknolojileri'nin Soğuk Savaş'a Etkileri”, Jeopolitik (Yıl: 2, Sayı: 5,  Kış 2003), s.118-127.

, s.147-154.

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Savaş ve çatışmalardaki Amerikan Askeri Kayıpları”, Jeopolitik (Yıl: 3, Sayı: 9,  Kış 2004) s.146-157.

n    Ulusal Yayın: “Irak Savaşı'nda Teknoloji-Ordu-Harekat Bağlantısı”, Stradigma (Sayı: 7, Ağustos 2003) http://www.stradigma.com/turkce/agustos2003/makale_05.html

n    Ulusal Yayın: “Savaş Tarihinde Saldırı-Savunma İlişkisi”, Stradigma (Sayı: 9, Ekim 2003)  http://www.stradigma.com/turkce/ekim2003/makale_07.html

n    Ulusal Yayın: “İnsan, Silah ve Kültür”, Panorama (Sayı: 4, Mayıs 2004) http://www.panoramadergisi.com/mayis2004/pf_version.php?id=4

n    Ulusal Yayın-Makale: “Irak'ta Güvenlik Uzak Bir Düş”, Cumhuriyet-Strateji, No: 22, (22 Kasım 2004).

n    Ulusal Yayın-Makale: “ABD İle Başbaşa Gidiyor”, Cumhuriyet-Strateji, No: 27, (3 Ocak 2005).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Irak Savaşı'nda Silahların Etkinliği”, Cumhuriyet-Strateji, No: 29, (17 Ocak 2005).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Tarihten Tarihe öğütler”, Cumhuriyet-Strateji, No: 41, (11 Nisan 2005).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Türkiye'deki Tarihi Savaşalanları”, Cumhuriyet-Strateji, No: 50, (13 Haziran 2005).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Gelişmekte Olan Bir ülkenin Savunma Sanayisi Nasıl çökertilir?”, Cumhuriyet-Strateji, No: 58, (8 Ağustos 2005)

n    Ulusal Yayın-Makale: “Irak Savaşı'nda Amerikan Kayıplarının Boyutu”, Cumhuriyet-Strateji, No: 71, (7 Kasım 2005)

n    Ulusal Yayın-Makale: “Kamboçya ve Laos Müdahaleleri Işığında Suriye'ye Askeri Müdahale”, Strateji No: 75, (5 Aralık 2005).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Değişen Savaş Tarzları”, Cumhuriyet-Strateji, No: 80, (9 Ocak 2006).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Irak'tan çekilme Tartışmaları Hızlandı”, Cumhuriyet-Strateji, No: 89, (13 Mart 2006).

n    Ulusal Yayın-Makale: “İran'a Olası Saldırı Yöntemleri”, Cumhuriyet-Strateji, No: 156, (25 Haziran 2007).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Saldırı Helikopterlerinin Etkisizliği”, Cumhuriyet-Strateji, No: 165, (27 Ağustos 2007).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Türkiye Bölgesel Düşünmeli”, Cumhuriyet-Strateji, No: 181, (17 Aralık 2007).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Başarı Diplomasiyle Tamamlanmalı”, Cumhuriyet-Strateji, No: 184, (7 Ocak 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Ortadoğu'da Kaybolan Batı”, Cumhuriyet-Strateji, No: 186, (21 Ocak 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Irak'tan çekilmek Zor”, Cumhuriyet-Strateji, No: 189, (11 Şubat 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Rusya İzin Vermez”, Cumhuriyet-Strateji, No: 190, (18 Şubat 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Hükümetin Stratejik Başarısızlığı”, Cumhuriyet-Strateji, No: 196, (31 Mart 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Sömürü Mantığı Değişmedi”, Cumhuriyet-Strateji, No: 198, (14 Nisan 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Türkiye ‘Kabullere' Zorlanıyor”, Cumhuriyet-Strateji, No: 201, (5 Mayıs 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Savaşların Yan Etkileri”, Cumhuriyet-Strateji, No: 216, (18 Ağustos 2008)

n    Ulusal Yayın-Makale: “ABD Kayboluyor, Rusya Yükseliyor”, Cumhuriyet-Strateji, No: 217, (25 Ağustos 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Yeni Soğuk Savaşın Şekillenme Süreci”, Cumhuriyet-Strateji, No: 221, (22 Eylül 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Büyük Kedilerin Oyun Yumağı”, Cumhuriyet-Strateji, No: 223, (5 Ekim 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nın Hava Muharebeleri Ve Kayıplar I”, MSI, 2008-36, (Ekim 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Savaş Ve ölüm”, Cumhuriyet-Strateji, No: 225, (20 Ekim 2008)

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nın Hava Muharebeleri Ve Kayıplar II”, MSI, 2008-37, (Kasım 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Gürcistan Savaş Notları”, Cumhuriyet-Strateji, No: 230, (24 Kasım 2008).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Modern Savaş'ın Babası: Gustav Adolf”, Hacettepe üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (Cilt:25 Sayı:2, Aralık 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nda Zırhlı Birlikler I”, MSI, 2008-38, (Aralık 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nda Zırhlı Birlikler II”, MSI, 2008-39, (Ocak 2009).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Emperyalizmin Sınır ülkesi”, Cumhuriyet-Strateji, No: 238, (19 Ocak 2009).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Tarihte üçüncü Güç Ve Orta Asya Enerji Savaşları”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, Yıl:4 Sayı:8, Aralık 2008, s.21-43, http://www.harpak.edu.tr/saren/files/GSD/guv_str_sayi_8_aralik2008.pdf

n    Ulusal Yayın-Makale: “İsrail'in Savaş Riski”, Cumhuriyet-Strateji, No: 241, (9 Şubat 2009).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nda Helikopterler”, MSI, 2008-41, (Mart 2009).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Moğolların İkinci Japonya Seferi: Kyushu 1281”, Hacettepe üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı:10, Bahar 2009, s.37-55.

n    Ulusal Yayın-Akademik: (Yrd. Doç.Dr. Haldun Yalçınkaya ile birlikte) “Blitzkrieg'in İkinci Dünya Savaşı öncesi Uygulaması: Büyük Taarrruz”, Hacettepe üniversitesi, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi (basım aşamasında).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Afganistan'da Yeni Dönem”, ASAM Güncel Analiz, www.asam.org.tr

n    Ulusal Yayın-Makale: “McNamara'nın Ardından” ASAM Dış Politika Analizi, www.asam.org.tr

n    Ulusal Yayın-Makale: “Obama'nın Mesajı”, Stratejik Analiz (Temmuz 2009).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nda Deniz Desteği”, MSI (Temmuz 2009).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nda Nehir Desteği”, MSI (Ağustos 2009).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Roma Ordusu'nun Savaşlardaki üstünlüğü” (basım aşamasında), Doğu Batı.

n    Ulusal Yayın: Amerikan Ordusu'nun Afganistan'daki Etkisizliği, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü, öngörü, Eylül 2009, http://www.21yyte.org/tr/yazi.aspx?ID=3000&kat1=1

n    Ulusal Yayın: “ABD'nin Afganistan'daki Hançer Harekâtı”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü/öngörü, Eylül 2009, http://www.21yyte.org/tr/yazi.aspx?ID=3028&kat1=1

n    Ulusal Yayın: “ABD'nin Bölgeden Bölgeye Sıçrama Stratejisi”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü/öngörü, Eylül 2009, http://www.21yyte.org/tr/yazi.aspx?ID=3017&kat=1

n    Ulusal Yayın: “ABD'nin Irak'tan çekilmesi”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü/öngörü, Ekim 2009, http://www.21yyte.org/tr/yazararsiv.aspx?yazar=133

n    Ulusal Yayın: “Obama Ve Nobel”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü/öngörü, Ekim 2009, http://www.21yyte.org/tr/yazi.aspx?ID=3059&kat1=1

n    Ulusal Yayın: “Yeni Gelişmeler Işığında Amerikan-Rus Satrancı”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü/öngörü, Ekim 2009 (yayın aşamasında).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Bir Savaş Nasıl Yaratılır?”, 21. Yüzyıl, Aralık 2009 (basım aşamasında).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Afganistan Bir Tet Saldırısı'nın Eşiğinde mi? ”, 21. Yüzyıl, Kasım 2009 (basım aşamasında).

 

Son ekleyen Burak ÇINAR

Obama ile Özgürlük ve Demokrasi Yolu Küba: Yeni Enerji Jeopolitiğinde Bir Hamle Mi?
ÖZEL RAPOR: İRAN VE XIII-XX YÜZYIL ARASI İRAN-İNGİLTERE İLİŞKİLERİ VE SONUÇLARI
ALMANAK 2020: GEÇİCİ KORUMA ALTINDAKİ SURİYELİLER

ÜYE GİRİŞİ

Şifremi unuttum

ÜYELERE ÖZEL

  1. SON MAKALELER
  2. ÇOK OKUNANLAR

Ergun Mengi   - 07-04-2024

Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı Başlangıcında, Osmanlı İmparatorluğunun Siyasi ve Askeri Anatomisi

  II.Mahmut, Vakay-ı Hayriye adıyla, Aksaray-Et Meydanı’ndaki yeniçeri kışlaları top ateşine tutularak 6.000'den fazla yeniçeri öldürülmüş ve isyana katılan yobaz takımı tutuklanmıştır. Askeri kuvveti çok zayıflayan Osmanlı’nın Donanması 1827’de Navarin’de sonra Sinop Limanında yakılınca Osmanlını...

Error: No articles to display