Azerbaycan Cumhuriyetinin ilk defa bağımsızlığını ilan ettiği dönemde İçişleri Bakanı olarak  birçok tarihi hizmeti gerçekleştiren Behbut Han Cevanşir ,Azerbaycan Cumhuriyetinin Ruslar tarafından işgali sonrası Osmanlı Devletine sığınır.İşgal altındaki İstanbul’da  ,kurban arama siyaseti,  Ermeni intikam hareketi ,hüküm sürmektedir.

10 Nisan 1919 da Boğazlıyan Kaymakamı Mehmet Kemal Bey,5 Ağustos 1920 de Urfa Mutasarrıfı Mehmet Nusret Bey İstanbul’da idam edilmiş,19 Haziran 1920 ‘de Azerbaycan Demokratik Cumhuriyetinin ilk Başbakanı Fetali Han Hoyski Tiflis’de, 19 Temmuz 1920’de Azerbaycan Parlementosu eski başkan yardımcısı Hasan Bey Agayev Tiflis’de ,15 Mart 1921 de Talat Paşa Berlin’de ermeni teröristler  tarafından şehit edilmiştir.

Behbut Han Cevanşir kendisine de bir suikast yapılacağı endişesiyle ailesi, kardeşi ve çocuğu ile Pera Palas Otelinde kalmaktadır. 18 Temmuz 1921 günü ailece gittiği Tiyatro gösterisi dönüşünde,  Ermeni terörist Misak Torlakyan tarafından Pera Palas Oteli yakınında şehit edilir. Katil hemen yakalanır.Yargılama sonucunda suçlu bulunması gerekirken İngilizlerin mahkemeye baskısı sonucu “hastadır cezai ehliyeti yoktur “sahte raporuyla  serbest bırakılır.

Mezartaşına dönemin büyük şairlerinden Celal Sahir (Erozan)’ın şiiri yazılır.

Kısa zaman sonra Behbut Han Cevanşir cinayeti unutulur. Hakkında yazı yazılan çok az sayıdaki kitapta  nereye gömülü olduğu kayıtlı değildir. Azerbaycan’daki akrabaları bile kabrinin nerede olduğunu bilmemektedir. ?

Türk Dünyası Kültür ve İnsan Hakları Derneği şehadetinin 92 nci yılında Behbut Han Cevanşir’i Şehit edildiği Pera Palas Oteli önünde ve kabri başında anma töreni düzenleme hazırlığını sürdürmektedir.

Şehidimizin resmi bulunur.Kabrin nerede bulunduğu bilgisi  Azerbaycan Bakü’den gelir.İldeniz Abbaslı ,mezar hakkında  Prof.Dr.Edhem Eldem’in  “İstanbul’da Ölüm” eserinde ve Ayşe Hür’ün Edhem Eldem’in kitabını tanıttığı makalesinde bilgi bulunduğunu yazar.

Edhem Eldem ,”İstanbul’da Ölüm,Osmanlı-İslam kültüründe  Ölüm ve Ritüelleri”(1) eserinde ,ölüm konusunun mezartaşlarımıza yansımasının örneklerini vermektedir.Şehit Behbut Han Cevanşir’in mezartaşında yer alan Celal Sahir’in şiiri dikkatini çekmiştir.Hadisenin özünü görmezden gelerek “Ölümün kine dönüştüğü an” başlığıyla hükmünü vererek Behbut Han Cevanşir’i “Turancı politikalarıyla tanınan bakan,Karabağ’da Ermenilere saldırmış,bu yüzden de Ermeni milliyetçilerin hedefi haline gelmişti.” Diyerektanıtır.” Mezarını Siyasi ve ideolojik bir söylem uğruna dikilmiş bir heykel ya da anıt” olarak tanımlar. Bu yanlış ve çirkin ,konu hakkında bilgisi olmayanları yanıltan bir açıklamadır.

   Yazar mezar taşında kin mesajı verilmesini doğru bulmamaktadır. Bu yorum çok uzun zamandır kamuoyuna  “siyasi maksatlarla Türk insanına ne yapılırsa yapılsın asla karşılık vermeyin telkinlerinin örneği olmaktadır.

Bunun sonucunda terörist örgütler “ne yaparsak yapalım Türklerde,Türk Devletide bize karşılık vermeyecektir,Türkleri öldürmemeye deymez,Haydi cinayete sonucu çıkartacaktır.

İstanbul’un işgal altında olduğu bir ortamda Ermeni terör örgütünün işlediği cinayet,İngiliz mahkemesinin katili serbest bırakması ,ermeni terör örgütünün işlediği cinayetlerin öncesi ve sonrası yazarı hiç ilgilendirmemektedir. Yazarın yorumu yaralayıcıdır ama onun bu çalışması bize şehidimizin kabrinin yerini öğrenmemizi sağlamıştır.

2007 yılında Azerbaycan’da Ahmed Cemalettin’in “Torlakyan Davası: Behbut Han Cevanşir’in katli” kitabının basımına öncülük eden ,Prof.Dr.Fethi Gedikli ile  5 Mayıs 2013 ünü İstanbul-Beşiktaş Yahya Efendi Dergahına gittik ,görevliler bu isimde birini tanımamaktadır. Yahya Efendi Dergahı Boğazın kıyısında geniş bir mezarlığı  bünyesinde taşıyor,yamacı tırmanırken  çok güzel bir Boğaz manzarası bize eşlik ediyordu.Fethi Bey eski Türkçe mezartaşlarını okuya okuya ilerliyordu.Koskoca mezarlıkta kabri nasıl bulacaktık? Telefonla aradığımız dostlarımızdan da bilgi edinememiştik. Ümidimizin kırıldığı bir sırada yeni bir yola girdik.Bir kabir üzerinde “Cevanşir” adına rastladık.Tam karşısında siyah boyalı kitabeli bir mezar bulunuyordu.Fethi Bey okudu.Behbut Han Cevanşir’in kabrini bulmuştuk,çok sevindik.

                  KARANLIKTAN CÜRET ALDI BİR SIRTLAN

                  ONUN PENÇESİNDE CAN VERDİ BİR ŞİR

                  BİR YIĞIN KEMİKTİR TOPRAKTA KALAN

                  CENNETE YÜKSELDİ BEHBUT HAN CEVANŞİR

                  YOLCU BU GÖRDÜĞÜN BİR MAKBER DEĞİL

                  ZÜLME  ZEBUN OLAN HAKKIN HEYKELİ

                  GEÇME DUR ÖNÜNDE HÜRMETLE EĞİL

                  LANETLE AN HAKKA SALDIRAN ELİ

                  ASLA UYUMASIN BEYNİNDE KİN’İN

                  MUKADDES BORCUNDUR İNTİKAM ALMAK

                  İSTERSEN YAŞASIN MİLLETİN DİN’İN

                  NUR OL ZÜLMETİ BOĞ,NAR OL ZULMETİ YAK

                                                                           Celal Sahir (Erozan)

                Tarih-i vefatı 12 ZİLKADE 1339

                18 Temmuz 1337 

 ŞEHİDEN VEFAT EDEN MERHUM BEHBUT HAN CEVANŞİR’İN HABGAH-I EBEDİYESİDİR.

Yevm-i Salı   RUHUNA FATİHA    

 Görevliler kabrin temizliğini yaptılar,yıkadılar,kırılıp devrilen mermer korkuluğu yerine taktık.

 Behbut Han Cevanşir’in cinayete kurban gitmesi, İstanbul’un işgal altında olduğu bir dönemde Türk milletini üzüntüye boğdu,İngiliz mahkemesi katili serbest bırakmak için Türk milletini yargılama yolunu seçti  ve katil Torlakyan  serbest bırakıldı,ABD ye kaçtı uzun yıllar yaşadı.

Behbut Han Cevanşir’in çocuğu yoktu.Kardeşinin torunu ünlü KBB Profösörü,Behbut Cevanşir tenisçi kişiliğiyle popüler bir insandı.Dedesine sahip çıktığı yönünde herhangi bir bilgiye rastlayamadık.

24 Nisan 2013 günü Hepimiz Ermeniyiz grubunun düzenlediği Galatasaray Lisesi önünden Taksim’e yürüyüş ve basın açıklaması eylemi gerçekleştirildi.

29 Nisan 2013 tarihli Hürriyet Gazetesinde manşetten ve orta sayfadan verdiği ”24 Nisan Misafiri “başlıklı haber ve Fransa’daki Ermeni lobisinin adamı Aleksi Gövcivan’la Cansu Camlıbel’in yaptığı sohbet  yayımlandı.”Soykırım deyin biz de affederiz” mesajını verdi. Hürriyet Gazetesi haber görüntüsü vererek Ermeni lobisinin taleplerinin reklamını yaptı.

 Hürriyet Gazetesinin Behbut Han Cevanşir cinayetine aynı ilgiyi göstermesini bekliyoruz.

24 Nisan günü “Hepimiz Ermeniyiz güruhunun Galatasaray’dan Taksim’e yaptığı yürüyüş ve basın açıklamasını engellemeyen ,3 Mayıs Türkçüler günü yürüyüşünü engelleyen Emniyet güçlerinin, Şehit Behbut Han Cevanşir’in anılacağı Pera Palas önünde yapılacak törende biber gazlarıyla yer alması ihtimali bulunsa da oraya gideceğiz.

10 Mayıs 2013 günü saat:11.00 de Sarıyer-Kireçburnunda Haydar Aliev Parkında Azerbaycan Başkonsolosluğu’nun düzenlediği Haydar Aliev’in doğumunun  90ncı yılı  anma toplantısında Behbut Han Cevanşir’in mezarının Beşiktaş Yahya Efendi Dergahına bulunduğu bilgisi paylaşıldı ve  kabir ziyaretine davet edildi.

Azerbaycan Konsolosu Emma Heydarova tarafından ziyaret edildi.Mezar üzerine Azerbaycan bayrağı örtüldü,çiçek bırakıldı,dualar edildi.

Behbut Han Cevanşir’in kabrinin bulunmasında yardımcı olan İldeniz Abbaslı,Fethi Gedikli’ye araştırmamızı destekleyen Yücel Tanyeri’ye,Dr.Aygün Hasanoğlu’na, teşekkür ediyor,Behbut Han Cevanşir’i 92 yıl sonra  20 Temmuz 2013 günü saat:13.00 de  şehit edildiği Pera Palas önünde  anacağımız toplantıya  bütün dostlarımızı bekliyoruz.