Azerbaycanlılar Türkçe konuşan iki halk insanının birbirlerini öldürme nedenini anlayamamakla birlikte Bakü`nün siyasi çevrelerinde Rusya`nın olaylara seyirci kalması da tartışılan bir konudur.
Kırgızistan`ın güneyindeki Oş kentinde bazı güçlerin bir gecede silahlanarak katliamlara başlaması geçici hükümeti zor durumda bıraktı. Geçici hükümet Başkanı Roza Otunbayeva Rusya`dan askeri yardım istedi. Rusya'nın Kırgızistan`da askeri üs bulundurmasına ve bu ülke ile NATO`ya benzer bölgesel Ortak Güvenlik Teşkilatı Anlaşması`nda yer almasına rağmen Bişkek`in yardım çağrısını geri çevirdi. Rusyalı yetkililer Kırgızistan`daki olayları iç mesele gibi nitelendirerek seyirci kalmayı tercih ettiler. Halbuki Eski Cumhurbaşkanı Kurmanbek Bakıyev`in devrilmesinde ve şimdiki geçici yönetimin işbaşına gelmesinde Moskova`nın da rol aldığına ilişkin çeşitli haberler dolaşıyor.
Azerbaycan`ın siyasi çevrelerinde Merkezi Asya Devletleri'nin olaylara seyirci kalmasına da kuşkuyla bakılıyor. Kazakistan AGİT Dönem Başkanlığı görevini sürdürmesine rağmen Kırgızistan olaylarını yatıştırmak için gerekli çabada bulunmuyor.
Son yıllarda Türkçe konuşan devlet liderleri çeşitli zirve toplantıları yapıp ortak menfaatlerini konuşuyorlar;fakat Azerbaycan`ın siyasi kulislerinde Türkçe konuşan iki halkın arasında yaşanan son gelişmeler bu zirve toplantılarının bir işe yaramadığına dair görüşlere yol açıyor. Genellikle Türkçe konuşan devletlerin birliği denildiğinde sadece Türkiye-Azerbaycan birliği algılanıyor.İsrail'in Ak Deniz'de Türkiye gemisine saldırısı ve 9 Türk vatandaşını katledilmesine dair Azerbaycan yönetimi İsrail saldırısını kınayarak Türkiye`nin yanında olduğunu net bir şekilde açıkladı. Ancak Rusya, ABD, Avrupa Birliği veya AGİT Kırgızistan`da yaşanan sorunların çözümünde rol almak istememelerine rağmen bölge halkının Türkiye`den beklentisi artmaktadır.
Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu Kırgızistan'da yaşanan olaylarla ilgili TBMM Genel Kurulu'nda konuşma yaparken gelişmeleri yakından takip ettiklerini belirterek değerlendirmede bulundu."Bölgedeki tüm ülkeler kardeşimiz ve hangi kökenden gelirse gelsin ailenin fertleridir" diyen Davutoğlu, Türkiye'nin, bu ülkelerin gelişmişlik seviyesinde en üst düzeye ulaşmaları için her türlü desteği verdiğini ifade etti. Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan'ın aktif katılımıyla Türk Dünyası Konseyi'ni oluşturduklarını anımsatan Davutoğlu, bu oluşumun Türk dünyasına sorunlar karşısında kurumsal olarak hareket edebilme yeteneği kazandırdığını ifade etti.Ayrıca Orta Asya stratejileri açısından Türkiye'nin gerekli olduğunu ve Özbekistan'a da yardım teklifinde bulunduklarını, Kazakistan ile Kırgızistan'daki olaylara ilişkin "ortak eylem planı" hazırlandığını belirterek bu konuları Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'le değerlendireceğini bildirdi.
Davutoğlu`nun işi zor.Çünkü Merkezi Asya`daki sorunların çözümünde arabulucu olmak Ermenistan veya Gazze açılımlarından daha zor bir iştir. Merkezi Asya Devletleri'nin farklı çıkarları olduğu Kırgızistan olaylarıyla bir kez daha kanıtlandı. Kırgız Özbeği, Özbek de Kırgızı katlederken Merkezi Asya Devletleri'nden bir ses dahi çıkmadı. Şimdi ilk olarak çözülmesi gereken olay yüz binlerce Özbeğin Kırgızistan`a geri dönüşüne yardımcı olmaktır. Ancak evleri, arabaları, iş yerleri yakılmış, yaşanacak bir yerleri kalmamış Özbekler nasıl geri dönecekler? Bişkek`in mali gücü bu sorunları kısa sürede çözebilmek için yeterli değil. Ancak söz konusu sorunlar da çözülemezse Özbekistan yüzbinlerce göçmeni uzun yıllar kendi topraklarında barındırmak zorunda kalacak ve bu durum ise gelecekte Taşkent`le Bişkek arasındaki ilişkileri gerginleştirebilir.
