Kral Nabucco Evine Dönüyor

Yazan  24 Mayıs 2012
Neredeyse 10 yıldır her sene törenle üç-beş tane imza seremonisi yapılan Nabucco doğal gaz boru hattı en nihayetinde isim değiştirerek adını “Batı Nabucco” olarak değiştirdi.

Böylece Türkiye esasen Nabucco projesinin dışında kaldı. Hâlbuki seçimlere birkaç gün kala Enerji Bakanı'nın seçim bölgesi Kayseri'de her zamanki gibi hiçbir tedarikçi ülke olmadan gerçekleştirilen imza töreninde ne kadar da güzel cümleler sarf edilmişti.

Bizzat Enerji Bakanı Taner Yıldız "Yokuş çıkılır ama sonunda biter" demiş ve Nabucco'nun olmayan gaz tedarikçisine rağmen 2013'te başlayacağı duyurmuştu. Haziran ayında Nabucco'nun bu sefer sonuncusu diye iddia edilen imzaları atılırken, aynı Enerji Bakanı Aralık ayında Azeri gazını Türkiye'nin Avrupa sınırına taşımak üzere TANAP boru hatları anlaşmasını imzaladı ki Azerbaycan tarafından oluşturulan proje Türkiye için son derece önemlidir. Çok değil birkaç gün sonra ise eldeki hiçbir koz değerlendirilmeden ve yumurta kapıya dayanmışken Rusya'ya Güney Akım doğal gaz boru hattının Türk sularında inşası için gerekli izin verildi. Ve gelinen son noktada Nabucco öldü mü, ölmedi mi diye tartışılırken Nabucco ismini değiştirerek "Batı Nabucco" adını aldı ve artık Türkiye'nin Bulgaristan sınırından başlayarak gaz tedarik edilecek bir projeye dönüştü.

Nabucco aslında ismini büyük İtalyan besteci Verdi'nin "Nabucco" operasından almaktadır. Konusu ise İncil'in Eski Ahit bölümünde anlatılan M.Ö. 586 yılında Babil Kralı Nabukadnezar'ın (ya da Nabucco) döneminde Yahudilerin Kudüs'ten sürgün edilmesi mevzusudur. Hikâyenin sonunda Nabukadnezar Yahudilere dönüp Kudüs'e gitmeye serbest olduklarını ve Kudüs'te tapınaklarını tekrar inşa edebileceklerini söyler. Yahudilerin başrahibi de Nabukadnezar'ı takdis edip onu Kralların Kralı ilan eder. Yani sözün kısası Nabukadnezar ya da Nabucco Yahudi tarihinde çok sevilen bir figürdür.

İşte Avrupa'nın çok ihtiyacı olan ve Rusya'ya olan doğal gaz bağımlılığını azaltmak için planlanan doğal gaz boru hattına "hayırlara vesile olsun" diye Nabucco adı verilmiştir. Fakat proje gerçekleşmek bir yana Mayıs ayının ortası itibariyle kısalmış ve böylece Türkiye sınırlarının dışına çıkmıştır. Artık bundan sonra önemli olan Türkiye'nin Azerbaycan ile ilişkileri ve TANAP'ın gerçekleştirilebilmesidir.

TANAP'tan gelecek gaz ise BP liderliğindeki Şah Deniz 2 konsorsiyumu tarafından gerçekleştirilecektir. Projenin içerisinde yine Azeri SOCAR ve Türk şirketi TPAO'nun da %10'luk bir varlığı mevcuttur. Ne ilginçtir ki projenin içerisinde özel bir Rus şirketi olan Lukoil'in de %10'luk bir hissesi vardır. Hatta bu sene ilişkilerimizin son derece gerildiği Fransızların TOTAL şirketinin %10 ve İran'ın milli şirketi NIOC'nin de %10'luk hissesi mevcuttur. İngiliz BP ve Norveçli Statoil'de %25.5 oranında hisseye sahiptirler. Çok büyük miktarlarda gaz üretimini Azerbaycan'ın tek başına sağlaması olanaksız olduğundan Azerbaycan pek tabi ki dışarıdan yabancı yatırım yoluna gitmiş ve bu sayede kendi şirketin olan SOCAR'ı da geliştirmiştir.

Kısa bir süre önce Türkiye'de TANAP'ın inşası ile ilgili gerekli müzakereler hala devam etmektedir. Her ne kadar kağıt üzerinde proje sadece Türkiye ve Azerbaycan arasındadır ve iki kardeş ülke arasında imzalar atılır diye akla gelse de maalesef müzakere süreci beklenildiği kadar kısa olmamıştır. Hatta daha önce Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattına verilen ve BOTAŞ'ı büyük zarar uğratan vergi istisnasını talep eden Azeri tarafı Türk Maliye Bakanlığı tarafından ret cevabı almıştır.

Boru hatları o kadar kolay ve kısa sürede inşa edilememekte ve bir de rakip proje var ise onunla mücadele etmektedir. Burada da rakip proje bizzat Türkiye'nin de inşasına onay verdiği Güney Akım projesidir. Üstelikte Güney Akım projesi bir Rus devlet şirketinin projesi olup 2012 yılının sonuna doğru inşaatına başlanacağı duyurulmuştur. Peki, eğer Güney Akım, Güney Avrupa'nın gaz boru hatlarının taşına kapasitesini TANAP gerçekleşmeden doldurursa ne olacak? Şah Deniz 2 2017'de üreteceği gazı kime satacak? Alternatifler:

1. Bakü-Tiflis-Erzurum gaz hattının yanına ikincisi inşa edilir ve bütün gazı Türkiye alır, böylece Türkiye ihtiyacı olan gaz açığını kapatır ve İran'dan pahalı gaz almaktan yavaş yavaş kurtulabilir.

2. Boru hatları zamanında yapılamaz ise gaz mecburen inşası daha kısa süre Azerbaycan-Rusya arasındaki boru hattının kapasitesinin arttırılması ile Rusya'ya satılır, böylece Türkiye, kendi topraklarından Bulgaristan'a gaz taşıyamayacağı gibi, Güney Akım'ın bir miktar gazını yine Bulgaristan üzerinden almak zorunda kalabilir.

Kral Nabucco evine geri döndü ama Türkiye'nin önündeki boru hattı rekabeti daha yeni başlıyor.

Dr. Tuğçe Varol

21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü
Amerika Araştırmaları Merkezi Başkanı

 

ÜYE GİRİŞİ

Şifremi unuttum
  1. SON MAKALELER
  2. ÇOK OKUNANLAR

Ergun Mengi   - 07-04-2024

Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı Başlangıcında, Osmanlı İmparatorluğunun Siyasi ve Askeri Anatomisi

2. Mahmut, Balkan isyanları, Rus baskısı ve Kavalalı Mehmet Ali Paşa’yla uğraşırken yeniçeriler, her fırsatta ayaklanmaktaydı. 15-18 Kasım 1808’de Babıali’yi basan yeniçerilerle mücadele eden Sadrazam Alemdar Mustafa Paşa mahzendeki barutları ateşleyerek içeri giren 600 yeniçeriyle beraber kendini h...

Error: No articles to display