ATATÜRK HAVALİMANI; “ATATÜRK HAVACILIK MÜZESİ” OLMALIDIR


ATATÜRK HAVALİMANI; “ATATÜRK HAVACILIK MÜZESİ” OLMALIDIR

Yazan  13 Nisan 2019

Yeşilköy’ün Türk havacılık tarihinde ayrı bir yeri ve önemi vardır. 20’nci yüzyılın başlarında, Savunma Bakanı Mahmut Şevket Paşa’nın girişimleriyle, orduya balon ve uçak sağlanması, bunlar için gereken tesislerin kurulması çalışmalarına başlanmıştır.

Havaalanı’nın İstanbul’un Anadolu yakasında inşa edilmesini istemiştir. Ancak, uygun bir yer bulunamadığı için arayış, Avrupa yakasına yöneltilmiştir. Osmanlı Devleti, bu çalışmaları yapmak amacıyla askeri ataşeliklerden aldığı bilgi ile havacılık faaliyetlerini bir elden sevk ve idare etmek istemiştir. 1 Haziran 1911’de belirtilen görevlere ve teşkilatlanma çalışmalarına resmi bir kimlik kazandırmak amacıyla Genelkurmay Başkanlığı II. Şubesinde görevli Yarbay Süreyya Bey başkanlığında Hava Kuvvetlerine bağlı “Havacılık Komisyonu” kurulmuştur. Bu çekirdek teşkilat Osmanlı ordusu tarihinde, havacılığın ilk resmi kuruluşu Hava Kuvvetlerinin temeli sayılmış, havacılığın kurumsallaşma, teşkilatlanma ve temel atılma tarihi olmuştur. Bu tarih, günümüzde “Hava Kuvvetleri Kuruluş Günü” olarak kutlanmaktadır.

Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk Yeşilköy Havaalanı’nda

Komisyon, Yeşilköy havaalanında ilk defa hava sınıfı hava teşkilatı olarak ordulara birer tayyare bölüğü teşkil etmiştir. Kurulan tayyare bölükleri, dünyada havacılığın ilk teşkil edilen askeri birliğini oluşturmuştur.Yine bu dönemde Süreyya Bey, Yeşilköy yakınında Sefaköy’de tayyare istasyonu ve mektebi kurmakla görevlendirilmiştir. Bu kuruluş, Hava Kuvvetleri’nin ilk üssünü ve okulunu teşkil etmiştir. Süreyya Bey ve Tayyare Komisyonu’nun ön gördüğü tayyare mektebi’nin ve Yeşilköy yakınlarında bir hava tesisinin kurulması için harekete geçilmiştir. Yeşilköy Havaalanı’nın kuzey sınırına yakın bir yerde, Ocak 1912’de Tayyare İstasyonu ve Tayyare Mektebi’nin kurulması için çalışmalara başlanmıştır. 2 hangar ve 1 meydan yapılmaya başlanmış ve havacılık tarihinde ilk önemli adım atılmıştır. Yeşilköy ile Sefaköy arasında 700 m. genişliğinde ve 1500 m. uzunluğundaki araziye uçuş pisti ile tayyarelerin muhafazası için 16’şar metre yüksekliğinde iki tayyare hangar, Mayıs 1912’de 45 günde inşa edilmiştir.

Yeşilköy Havaalanı

İstanbul'da, çimlerle kaplı ilk havaalanı yapılmış askeri amaçla 1912 yılında, Yeşilköy'de açılmıştır. 1912 yılı başlarında Türk Ordusu ilk pilotlarına ve uçaklarına kavuşmuş, ilk 8 tayyare Yeşilköy’e getirilmiştir.1912 yılında askeri havaalanı olarak kurulan Yeşilköy havaalanı, aynı zamanda sivil uçuşların da yapıldığı bir meydan ve aynı yıl Türkiye'de ilk defa sivil hava ulaşımının başlatıldığı yer olmuştur. Türk ordusunda havacılık çalışmaları hızlanmış, personel sayısı çoğalmış ve 1’nci Dünya Savaşı başında tayyare bölükleri kurularak havacılar aktif kıta görevi yapmaya başlamışlardır.

1932 Yılında Yeşilköy Havaalanı

Daha sonra bu hangarlar ve meydan, bazı ekler yapılarak 3 Temmuz 1912’de Sefaköy/Yeşilköy ilk Tayyare Mektebi olarak hizmete girmiştir. Tayyare Mektebi’nin açılmasıyla Türk Ordusu, uçucu subaylarını ülkesinde yetiştirmeye başlamıştır. Yeşilköy Tayyare Mektebi, Türk askeri havacılığının gelişmesinde ve güçlenmesinde en önemli aşamalarından biri ve büyük etkisi olmuştur. Kara ve deniz kuvvetlerimizin pilotlarına ve makinistlerine eğitim vermek dışında, İstanbul’un işgaline kadar Osmanlı döneminde, bütün havacılık çalışmalarının merkezi durumunda olmuş ve uçuş denemeleri bu alanda gerçekleştirilmiştir. 21 Şubat 1912’de Yüzbaşı Fesa Bey uçuş eğitimini başarıyla bitirmiş ve Fransızların 780’inci, Türk Ordusunun da 1 nu.lı brövesini, Yusuf Kenan Bey ise Fransızların 797’nci brövesini alarak yurda dönmüştür. Yüzbaşı Fesa Bey, “ilk Türk pilotu” unvanına sahip olmuştur. Bu mektebe Teğmen Yusuf Kenan Bey ile birlikte öğretmen olarak tayin edilmiştir.

26 Nisan 1912’de Yeşilköy’de bu iki tayyare, havacılık okulunun ilk öğretmenleri Türk Tayyarecileri Yüzbaşı FesaEvrensev ve Teğmen Yusuf Kenan efendilere teslim edilmiştir. Fesa Evrensev,  “Celaleddin” isimli tayyaresi ile padişah ve halk önünde prova uçuşu yapmıştır. Türk semasında uçan ilk Türk pilotu olan Fesa Bey’in, 26 Nisan 1912’de ilk Türk tayyaresi ile yaptığı uçuş nedeniyle 2000 yılından itibaren 26 Nisan’da “Pilotlar Günü“ olarak kutlanmaktadır. Yusuf Kenan ve Fesa Evrensev Beyler, ilk Türk tayyaresi ile uçan ilk Türk havacıları olarak tarihe geçmişlerdir.