Azerbaycan Karabağ İçin Savaşırsa Ne Olur?

Karabağ`da ateşkes sözleşmesinin üzerinden 20 yıl geçti ( Mayıs, 1994). Fakat 20 yıl ne Azerbaycan’ı ne de Ermenistan`ı barışa bir adım bile yaklaştırmadı. Hemen hemen her gün Ermenistan tarafı ateşkesi ihlal etmekte, sınırdan şehitler gelmektedir. AGİT Minsk grubunun eş başkanları Azerbaycan-Ermenistan cephe hattında izleme çalışmaları gerçekleştirmelerine, iki ülke başkanlarının barış için bir araya gelmelerine rağmen hiçbir sonuç elde edilmemektedir. Peki münakaşanın tek çözümü savaş mı olacaktır? Bu savaşı kim başlatacaktır? Savaş ve barış kimler için önemlidir? Bu soruları yanıtlayabilmek için öncelikle Azerbaycan`ın ve genelde Kafkasya`nın jeopolitik ve ekomomik durumunu göz önüne almak gerekiyor. Bazıları Azerbaycan`ın petrolden gelen gelir sayesinde bölgedeki ekonomik, askeri, politik güçlerini arttırarak Karabağ`ı savaş yoluyla kazanacağını öngörmektedir. Diğerleri Ermenistan`ın, Rusya`nın bu ülkede yerleşen askeri üslerine, Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’ne üye olan ülkelerin askeri güçlerine, Ermeni diasporasının desteğine güvenerek savaştan galip çıkacağına inanmaktadırlar. Fakat Azerbaycan ve Ermenistan arasında savaş ihtimali olsa da var olan şartlar savaş çıkacağına izin vermiyor. Öncelikle, 1994`te imzalanan Asrın Petrol Anlaşmasını imzalayan Batı ülkeleri milyarlar civarında yatırım yaptıkları bir bölgenin savaş alanına dönüşmesini kabul etmeleri mümkün değildir. İkinci olarak bölgedeki süpergüç Rusya için Kafkaslar hayati bir önem taşımaktadır. Çünkü Kafkasya Rusya’nın güney sınırlarını oluşturmaktadır. Kafkas dağları Orta Doğu ülkelerine karşı bir kalkan hükmündedir. Rusya'nın bu bölgede zayıflaması demek, kendini tehdit altına sokması demektir. Bundan dolayı buna da izin veremez. Bölgedeki dördüncü oyuncu olan ABD, taraflardan her hangi birisini desteklediği takdirde etki alanı genişlemiş olacak ve kendini daha da hissedilir hale getirmiş olacaktır. Yani İran ve Rusya'nın istemediği birisi, onların komşusu olacaktır. Hatta Rusya bunu o kadar ciddiye almıştır ki, ateşkesi bozup, savaşı başlatan ülkeyi bombalayacağına dair söz vermiştir. Bu yüzden de Rusya bölgedeki nüfuzunu elde tutmak için Karabağ münakaşasının devam etmesinden yanadır. Bölgedeki diğer önemli ülke İran kendi topraklarında yaşamakta olan Azerbaycanlı nüfusunu ve bu nüfusun üzerinde etkili olan Azerbaycan'ı dengelemek için Ermenistan'la ilişkilerini dostluk seviyesinde sürdürmekte ve münakaşanın Azerbaycan`ın kazanmasını asla istememektedir. Sonuç olarak da Ermenistan ile Azerbaycan arasında savaş çıksa dahi ilk günde bu savaş bastırılmış olacaktır.