İran Nükleer Müzakere Cephesinde Yeni Gelişmeler Var mı?

İran cumhurbaşkanı ve ABD Başkanı Obama’nın telefonla görüşmelerinin ardından İran’ın geliştirmekte olduğu nükleer programı konusunda batı kamuoyu ciddi bir beklenti içerisine girdi. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin müzakerelere bir an önce başlama ve üç ile altı ay içerisinde sorunu çözme önerisinin nasıl somutlaşacağı merak ediliyor. Ruhani’nin BM ziyaretinin ardından, İranlı yetkililer, BM Güvenlik Konseyi’ne üye devletlerin temsilcileri ile nükleer konusunda görüşmelere başlamıştı. Ancak Amerikalı diplomatlar, İran’ın nükleer araştırmalarının sınırlandırılması konusunda yapılacak görüşmelerden çok kısa vadede bir sonuç çıkmasının beklenmiyor. Nükleer müzakereler, iki kanal üzerinden yürütülüyor. İlki İran Dışişleri Bakanlığının P5+1 ülkeleriyle yürüttüğü müzakerelerden oluşuyor diğeri ise İran Atom Enerji Kurumu ile Uluslararası Atom Enerji Ajansı arasında yürütülüyor. P5+1 ülkeleriyle yürütülen müzakereler hakkında ilk izlenimler olumlu yönde gelirken, Uluslararası Atom Enerji Ajansı ile yürütülen müzakerelerde henüz beklenen sonuçlar elde edilemedi. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ile İran arasında Avusturya'nın başkenti Viyana’da gerçekleşen “yapılandırılmış yaklaşım belgesine” ilişkin nükleer görüşmenin 11. turunda anlaşma sağlanamadı. Nükleer müzakereler konusunda iki süreç devam etse de ABD ile İran arasında bir anlaşmaya varıldığı tartışmaları içerisinde da önemli iddiaları barındırıyor. İsrail istihbaratı Mossad'la yakınlığı ile bilinen debkafile, İran ve Amerika geçen iki ayda yaptıkları görüşmelerin ardından nükleer mesele üzerinde bazı anlaşmalara vardığını iddia etmişti. Debkafile Amerika ve İranlı yetkililerin arasında gerçekleşen görüşmelerde dört konu üzerinde uzlaşma sağlandığını ileri sürüyor. Debkafile bu dört konuyu, İran'ın nükleer gücünün şimdiki düzeyde korunması, Natanz nükleer tesislerinde santrifüj sayısının azaltılması, İran'ın ek protokolü imzalaması ve Amerika ve AB'nin tedrici bir şekilde İran aleyhinde tüm yaptırımları kaldırması şeklinde açıkladı. Uzmanlar, İran’ın 100 kg kadar %20 zenginleştirilmiş uranyuma sahip olduğunu değerlendirmektedir. İran, nükleer programında kısa vadeli hedefi olan uranyumun yüzde 20 oranında zenginleştirmesini uluslararası kamuoyuna kabul ettirebilirse bunu bir kazanım olarak nükleer program hanesine yazılacaktır.