İran Uranyum Zenginleştirmeyi Durduracak mı?

UAEA tarafından hazırlanan yeni raporda Tahran'ın uranyum zenginleştirme tesislerini genişletmeye son verdiği ve tartışmalı Arak'taki yeni araştırma reaktörü üzerindeki çalışmaların da son aylarda son derece yavaş ilerlediği kaydedildi. Merkezi Avusturya'nın başkenti Viyana'da bulunan kurumun raporunda İran'ın Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin kararlarına aykırı olarak nükleer silah yapımında kullanılabilecek tarzda uranyum zenginleştirmeye devam ettiği belirtildi. Rapor, İran'da Hasan Ruhani'nin cumhurbaşkanlığı görevine gelmesinden sonra Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın açıkladığı ilk rapor olma özelliği taşıyor. Alman haber ajansı dpa'nın elde ettiği raporda Natanz uranyum zenginleştirme tesisine az miktarda yeni santrifüj aygıtı konduğu belirtiliyor. Fordo tesisinde ise bir değişiklik olmadığı kaydediliyor. Raporda plutonyum üretmesi planlanan Arak reaktörünün inşaat alanında ise reaktör çekirdeği ile soğutma sistemi arasında bağlantı kurulduğu ancak diğer ana bileşenlerin eklenmediği ifade ediliyor. Cenevre’de 7-8 Kasım’da gerçekleşen müzakerelerde taraflar arasında herhengi bir uzlaşıya varılamamış ancak İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi, UAEK Başkanı Yukio Amano ile imzaladıkları ortak bildiri uyarınca, UAEA’ya, Geçin uranyum madenleri ve Arak’taki ağır su reaktörlerini denetleme izni verdiklerini duyurmuştu. Müzakerelerden beklenen sonuç çıkmasa da İran’ın ekonomik yaptırımların hafifletilmesine yönelik küçük de olsa bazı adımlar attığı görülüyor. Ancak İran’ın geliştirmekte olduğu nükleer programa yönelik endişeler canlılığını hala koruyor. Zira İran’ın halihazırdaki santrifüjler ya da daha sonra çalıştırmayı planladığı santrifüjler hakkında henüz beklenen adımlar atılmış değil. İran’ın uranyum zenginleştirmede üretim sınırları, miktarları ve depolaya konusu doğrudan santrifüjlerle ilgili olduğundan İran’a yönelik şüphelerin ortadan kaldırılması santrifüjlerin bir kısmının sökülmesiyle azalacağı ifade edilebilir.