Rusya, İran’ın Nükleer Programı ve Füze Savunma Sistemleri

Cenevre’de 5+1 ülkeleri ile İran’ın “İran nükleer programı” üzerinde gerçekleştirdikleri tarihi anlaşma sonrası Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, İran ile yapılan anlaşma Avrupa Füze Savunma Sistemlerinin konuşlandırılması mazeretini ortadan kaldıracağını açıkladı. NATO kaynakları İran ile yapılan anlaşmanın Avrupa Avrupa Füze Savunma Sistemlerinin konuşlandırılmasına engel olmayacağını açıkladı. Avrupa FSS herhangi bir devletten korunmak için, mesele artan tehdide karşı savunulması için olduğunu belirti. “5+1” ülkeleri ile İran ile yapılan anlaşma ile Tahran 1) uranyum zenginleştirilmesini %5 ile sınırlayacak, 2) zenginleştirilmiş uranyum stoklarının %20’sini inha edecek, 3) yeni nükleer santral çalışması başlatmayacak, v 4) nükleer tesislerin UAEK müfettişlerinin denetimine açacak. Böylelikle İran nükleer programının nükleer silah elde etmek için değil, barışçıl amaçlı kullanacağını göstermiş oldu. Bu durum ise, Batı’nın İran nükleer programının Avrupa’yı tehdit etmediğini göstermişti. ABD Avrupa’da konuşlandırmaya başladığı Avrupa Füze Savunma Sistemlerini “haydut devletler” olarak gördüğü “nükleer silahlara sahip bir İran’a” karşı olarak Avrupa’daki müttefiklerini korumak amaçlı olduğunu savunmaktadır. Moskova ise söz konusu sistemlerin ise kendisinin nükleer kapasitesini işlevsiz hale getireceğini savunarak, bunun Rusya’nın ulusal çıkarlarına ters düştüğü gibi, küresel güç dengesini olumsuz etkileyeceğini öne sürmektedir. Bunun için ise NATO’dan yazılı/hukuksal garanti ya da Avrupa’nın güvenlik sistemlerini kendisiyle birlikte inşa edilmesini talep etmektedir. NATO ise, Rusya’nın Avrupa Güvenlik sistemine dahil edilmesi, NATO’nun güvenlik konulardaki kararları Moskova tarafından BM Güvenlik Konseyinde olduğu gibi sürekli engelleneceğini iddia etmektedir. ABD’nin Avrupa’da NATO çerçevesinde, Asya-Pasifikte Japonya ve Güney Kore ile birlikte, Alaska ve Kaliforniya gibi kendi topraklarında Küresel Füze Savunma Sistemlerini inşa etmeyi amaçlamıştır. Avrupa’da inşa edilecek FSS Rusya’nın nükleer gücünü zayıflatacak, Asya-Pasifikte ise Çin’in nükleer kapasitesini sınırlayarak küresel askeri güç olma başat rolünü sürdürmeyi amaçlamaktadır. Avrupa FSS diğer bir amacı ise, konvansiyon silahlar olarak NATO’dan çok daha zayıf olan ve nükleer silah kapasitesinin de FSS karşısında işlevsiz hale gelmiş olan Rusya kendi güvenliğini sürdürmek için ABD liderliğindeki NATO ile yakınlaşarak Çin’e karşı Washington’un çevreleme politikasının bir parçası haline geleceği beklentisi olabilir. Bu durumdan kurtulmak isteyen Rusya ise, ulusal çıkarlarının en büyük tehdit olarak gördüğü NATO ile karşı karşıya gelmemek için çabalarken, diğer taraftan Çin ile askeri alanda işbirliğini devam ettirmektedir. Aynı zamanda da ABD’nin güvenlik sistemlerine arşı asimetrik yöntemler üzerinde çalışmalar yürütürken, Batı ile ilişkilerini de devam ettirerek olası Çin tehdidine karşı bir alternatif olarak elinde bulundurmaya çalışacaktır. Rusya’nın Batı ile eşit düzeyde ilişkisini devam ettirebilmesi için en azından Bati ile arasındaki güç dengesinin korunması gerekir. Rusya’nın gücünü zayıflatmak ve yanına çekebilmek için ise NATO Füze Savunma Sistemlerini inşa etmesini zorunlu olarak görmektedir. Bunun için ise, İran ile yapılmış anlaşma ve ya herhangi bir başka bir neden ABD’nin Küresel Füze Savunma Sistemlerini inşa etmekten alıkoyamaz. Dolayısıyla Küresel Füze Savunma Sistemlerinin inşa edilmesindeki asıl hedef, İran ya da Kuzey Kore değil, Rusya ile Çin olduğu söylenebilir.