İki ülke arasındaki ilişkiler birçok açıdan sahip oldukları bağlar sayesinde uzun bir geçmişe sahiptir. İlişkilerin temeli Yunan Bağımsızlık Savaşı’nda başlamış günümüze dek sürmüştür. Günümüze kadar samimi olan müttefiklerin, diplomatik ilişkileri tarihin hiçbir noktasında büyük gerginliklere sahne olmamıştır. Müttefiklik, yalnızca savaşlar süresince aynı tarafa katılmakla sınırlı kalmamış, birçok alanda iş birliği ile yürütülmüştür. İki ülke istihbarattan, askeri alana diplomasiden ekonomiye birçok konuda paydaş ülkelerdir. Birçok uluslararası birlikte iki ülke de yer almaktadır. Bu birliklerin en başta gelenleri NATO ve Birleşmiş Milletlerdir. 2. Dünya Savaşı başta olmak üzere, Kore Savaşı, Soğuk Savaş gibi ABD’nin öncülük ettiği uluslararası savaşlarda Yunanistan, ABD’nin yanında net taraf almıştır. ABD, Yunanistan’daki en büyük dış yatırımcıdır. Son dönemlerde de bu bölgeye olan yatırımlarını finansal ve askeri düzeyde arttırmaktadır. Bu çalışmanın amacı, ABD’nin Yunanistan ile olan bağlarının, son günlerdeki gelişimini aktarmaktır.
1. Dünya Savaşı’nın ardından Yunanistan’a ABD ilk yardım eli uzatan ülkelerden biri oldu. Böylelikle, ABD bu bölgede daha çok söz sahibi olmaya başladı. Yunanistan’da yaşanan isyanların ardından İngilizler, mali kontrolünü yitirdi. Bu sorumluluğu Yunan İç Savaşı boyunca ABD’ye devretti. Bu noktada ABD bölgeye yatırımlarını iyice arttırdı. Yunanistan pek çok kez ABD’den dış askeri finansman kredisi aldı. Aynı zamanda bölgeye birçok Amerikan firması yatırım yaptı.
2. Dünya Savaşı’nın ardından ortaya iki süper güç çıktı. ABD ve Sovyetler küresel mücadelesini Soğuk Savaş adı altında sürerken Batı bloku ve Doğu bloku ortaya çıktı. ABD, Batı blokunda komünizmin yayılmasını engellemek adına pek çok girişimde bulundu. Yunanistan tüm bu süreci Batı blokunda geçirdi. 1947 yılında Truman Doktrini kapsamında, Yunanistan’a ABD tarafından 300 milyon dolar değerinde askeri ve ekonomik hibe sağlandı. Yunanistan 1952 yılında NATO’ya katıldı. 1953 yılında ise Yunanistan ve ABD arasında, ABD’nin bölgede askeri tesis ve üs kurulmasına imkân sağlayan bir işbirliği anlaşması imzalandı. Uzun zaman boyunca iktidara gelen Yunan hükümetleri tarafından ABD destekçisi birçok açıklamalar geldi.
Türkiye’de bulunan İncirlik Hava Üssü’nün ABD-Türkiye arasındaki ilişkilerde koz olarak kullanılmasından ötürü ABD bu bölgeye alternatif üsler arayışına girdi. Seneler içerisinde geliştirilen ilişkiler ile medyaya ABD’nin Yunanistan bölgesine taşınacağına dair iddialar gündeme geldi. Biden’ın da iktidara gelmesi bu iddialar kuvvet kazandı. Yunan medyasına yansıyan haberlere göre Beyaz Saray, Yunanistan’dan 20’den fazla yeni üs talebinde bulundu. Ancak, medyaya yansıyan bu haberler henüz hiçbir resmi kaynak tarafından doğrulanmadı. Bu haberlerin asıl amacı İncirlik Hava Üssü’nün koz olarak değerini düşürmektir. Türkiye-ABD arasındaki ilişkiler gerildiğinde bir tehdit unsuru oluşturan İncirlik’in değeri düşürülmeye çalışılmakta.
Doğu Akdeniz gerilimlerinin başlamasının ardından ABD bu bölgeye olan dikkatini yeniden topladı. Türk-Yunan gerilimleri sürerken, ABD Yunanistan ile bazı ortak askeri tatbikatlarda bulundu. Türkiye de NATO müttefikiyken, yapılan bu ortak tatbikatlar yine psikolojik bir üstünlük yaratma, göz dağı verme gayesi ile yapıldı.
Basına göre ABD ile Yunanistan’ın yakınlaşması oldukça ilerledi.Uzmanlara göre Yunanistan artık ABD’nin kontrolü altına iyice girmiş durumda. Ek olarak uzmanlar, Türkiye’nin, Mavi Vatan sürecini taviz vermeden sürdürmesi gerektiği düşüncesinde. Tarihte daha önce olduğu gibi,Yunanistan yeniden vekil devlet olarak kullanılıyor. Tıpkı o dönem gibi, Yunan hükümeti, ABD taraflı propagandalar yapmaya başladı. Atina’nın çabası, kendini bölgede Türkiye’ye alternatif olarak sunmak. Yunanistan’ın politikası yaşadığı ekonomik krizlerin ardından tekrardan kendini toparlamak. Bu süreç içerisinde de Yunanistan’a Avrupa’dan gelen diplomatik destek sürüyor.
Son olarak ABD Senatosu geçtiğimiz günlerde Yunanistan’a askeri yardım tasarısını onayladı. ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi, Yunanistan’a yönelik askeri malzeme ve eğitim yardımını içeren bir yasa tasarısını oyladı. Tasarı komitedeki tüm senatörlerin onayını aldı. Herkes Joe Biden’ın yasa tasarısını reddetmeyeceği düşüncesinde hemfikir. Yasa tasarısının içeriğinde Yunanistan’ın Rusya askeri ekipmanlarından uzaklaşmasına yönelik bazı hamleler var. Buna ek olarak 4 yıl boyunca Yunanistan'a yıllık 1,8 milyon dolar değerinde uluslararası askeri eğitim desteği sağlanması ön görülüyor. ABD’nin verdiği bu kredi aynı zamanda Yunanistan’ın F-35 satın alma sürecini başlatmış oldu. Yunanistan, ABD’den 25’e yakın F-35 uçağı satın alma talebinde bulunmuştu.
ABD bölgede Türkiye’ye alternatiflerinin olduğu mesajını vermeye çalışıyor. Yıllardır dış destek konusunda hiçbir zaman eksiklik yaşamayan Yunanistan, bugün de aynı muameleye sahip. Türkiye ikili görüşmelerde ABD ile olumlu bir süreç geçirse de iki ülke lideri hiçbir sorun yok açıklamaları yapsa da Erdoğan bir konuda sitemde bulunmuştu. Bu sitem terör örgütlerine çifte standart ve ayrım yapılmasıydı. Görülen o ki bu çifte standart, ülkeler arası diplomatik ilişkilerde de sürüyor. Bölgeye sürekli gerginlikleri azaltma çağrısında bulunan ABD, Yunanistan’da askeri hamleler gerçekleştirmeye devam ediyor. Türkiye’nin haklı mücadelesini tavizsiz sürdürmesi ve stratejisini iyi belirlemesi gerekiyor.
Kaynakça
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1447831
https://2009-2017.state.gov/r/pa/ei/bgn/3395.htm
http://www.turkishgreek.org/ikili-iliskiler/uyusmazliklar
https://www.bbc.com/news/world-europe-53497741
https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abd-senatosu-dis-iliskiler-komitesi-yunanistana-askeri-yardim-yasa-tasarisini-onayladi/2282328
