TÜRKİYE'NİN SAVUNMA-GÜVENLİK-DIŞ POLİTİKASINI İLGİLENDİREN GELİŞMELER

SURİYE (SURİYE KUZEYİ- SOÇİ - İDLİB - SURİYE'de ATEŞKES)

- ABD askerleri Menbiç ve Fırat doğusu Türkiye sınırında YPG ile ortak devriyede... Perşembe günü Türk askerleri ile birlikte devriye atan Amerika Birleşik Devletleri’ne bağlı askeri kuvvetlerin Cumartesi günü ise Suriye’nin Münbiç şehrindeki Umm All Julud bölgesinde PKK/YPG'li teröristlerle birlikte hendeklerde devriye atması  kameralara yansıdı. ABD'nin YPG'nin taciz atışlarına TSK'nın top atışlarıyla karşılık verdiği Fırat doğusunda Türkiye sınırında da YPG'lilerle ortak devriyeleri artırdığı, adeta TSK ile YPG arasına girdiği görüldü.

(DEĞERLENDİRME: Suriye kuzeyinden gelen haberler ABD'nin Menbic'te ortak devriye konusunu Türkiye'yi Suriye kuzeyindeki terör yapılanmasını zımnen tanımaya yöneltmek için kullandığını göstermektedir. ABD Türkiye ile YPG arasında arabulucu rolüne soyunarak YPG ile Türkiye dolaylı görüşüyormuş, aralarındaki sorunu çözmeye çalışıyorlarmış gibi bir algı yaratmaktadır. Sınırın dış hattında TSK, iç hattında YPG ile devriyeler yapan ABD içeride ise özerk PKKistan yapılanmasının daha da sağlamlaşmasını sağlamaktadır. Türkiye de farkına varmadan ABD'nin planlarına hizmet eden bir faaliyete destek vermektedir.)

- ABD'li Büyükelçi yaralanan PYD'lileri ziyaret etti... Trump'ın IŞİD karşıtı koalisyon özel temsilcisi McGurk'ün baş danışmanı büyükelçi W.Roebuck yaralı PYD'lileri Menbic'teki hastanede ziyaret ederken görüntüleri basına verildi.  (DEĞERLENDİRME: Söz konusu büyükelçi adeta ABD'nin Suriye kuzeyi valisi gibi hareket ediyor. Orayı mesken edindi. Girip çıkmadığı yer, katılmadığı toplantı, el sıkmadığı terörist kalmadı. Önceki gün de Menbiç'te bir hastanede TSK'nın Kobani ve Tel Abyad'daki top atışlarında yaralananları ziyarette ortaya çıktı. Oralarda yaralananların Menbiç'e tedaviye getirilmesi ayrıca manidar.)

- Koalisyon Deyr ez Zor’daki Hacin kentine saldırdı… Suriye resmi haber ajansı SANA’nın yerel kaynaklara dayandırdığı haberinde, ABD’nin öncülüğündeki koalisyon güçlerinin Suriye’nin Deyr ez Zor bölgesinde yer alan Hacin kentine yönelik hava saldırısında 15 sivilin hayatını kaybettiği kaydedildi. Suriye devlet televizyonu El İhbariye, olay yerinden muhabirinin aktardığı bilgilere dayandırdığı haberinde saldırının kurbanlarından çoğunun kadın ve çocuk olduğunu açıkladı.

- Koalisyon Deyr ez Zor’daki Hacin kentine saldırdı… Türkiye ile Rusya tarafından Soçi’de Eylül ayında varılan anlaşmayla Suriye’nin İdlib vilayetinde oluşturulan silahsızlandırılmış bölgeden çıkmayı reddeden cihatçı gruplar Suriye ordusuna saldırı düzenledi. İdlib’de oluşturulan tampon bölgedeki cihatçıların saldırısında en az iki Suriye askerinin yaşamını yitirdiği, 13 askerinse yaralandığı bildirildi.

- Suriye ordusu İdlib’deki silahsızlandırılmış bölgeye yönelik saldırı girişimini durdurdu… Suriye ulusal televizyonunun haberine göre Suriye'nin İdlib kentinin güneyi ile Hama'nın kuzeyinde etkin olan ÖSO'ya bağlı Ceyşul İzze örgütünün militanları, El-Latamna yerleşiminden harekete geçerek Suriye ordusunun kontrolündeki topraklara doğru ilerledi. Askerler militanların bu hareketliliğini zamanında fark etti. Meydana gelen çatışmada militanların bir kısmı öldürüldü, hayatta kalan terör yanlılarıysa çekilerek sınır bölgesindeki yerleşimlerde saklandı. Suriye ordusu geçen hafta birkaç kez militanların hükümet güçlerinin mevzilerine yönelik saldırı girişimlerini engellemiş, keşif sonucu veya yerli halkın yardımıyla yasadışı oluşumların mevzilerini tespit ederek, topçu atışlarıyla defalarca vurmuştu.

-Suriye'den İran yaptırımları tepkisi: ABD, diktesi altında hareket etmeyi reddeden ülkelere tek taraflı önlemler uyguluyor. Suriye Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Şam’ın Amerikan yönetiminin İran’a yönelik yaptırımları yeniden uygulamaya koyma kararını kınadığı ve yaptırımların Washington’un üstlendiği taahhütleri yerine getirmedeki yetersizliğini ortaya koyduğu belirtildi.

ORTADOĞU-AFRİKA

- İsrail ve Mısır’dan ABD’ye Suudi prensine sahip çıkma çağrısı…. İsrail ve Mısır'ın Cemal Kaşıkçı cinayetinin ardından Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’dan vazgeçmemesi için ABD’ye mesaj gönderdiği ortaya çıktı. Washington Post gazetesinin ABD’li yetkililere dayandırdığı haberine göre, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Başkan Trump'a ilettiği mesajında Veliaht Prensin “stratejik bir ortak” olduğunu söyledi ve ondan vazgeçilmemesini istedi. Gazetenin haberine göre Mısır Devlet Başkanı Abdülfettah Sisi de Beyaz Saray’a benzer bir mesaj iletti.

- ABD'nin İran yaptırımları başladı... ABD yönetimi, 2015'te nükleer anlaşma çerçevesinde kaldırdığı İran yaptırımlarının enerji, finans ve deniz taşımacılığı sektörlerini kapsayan ikinci bölümünü de uygulamaya başladı. ABD Başkanı Donald Trump'ın nükleer anlaşmadan çekilmesi nedeniyle kademeli olarak geri getirilen İran yaptırımlarının ikinci ve son paketi, Washington saati ile 00.01 (TSİ 08.01) itibarıyla resmen yürürlüğe girdi.
İran Ulusal Petrol Şirketi ve iştiraklerinin uluslararası faaliyetleri kısıtlayacak yaptırımlarla, büyük ölçüde petrol ihracatına dayanan ülke ekonomisinin can damarını kesmeyi hedefleyen ABD yönetimi, yabancı finansal kuruluşların İran Merkez Bankası ve İranlı diğer bankalarla işlem yapmasını da yaptırımlara tabi hale getirdi. Ayrıca, bankalar arasındaki uluslararası fon transferlerini düzenleyen SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) sisteminin, ambargo uygulanan tüm İranlı finans kuruluşlara kapatılmaması halinde ABD’nin yaptırımlarına maruz kalacağı bildirildi. Bugün itibariyle hayata geçen ikinci yaptırım paketi çerçevesinde ülkenin liman işletmecileri, tersaneleri ve deniz taşımacılığı sektörü ambargo kapsamına alınırken, İran İslam Cumhuriyeti Gemicilik Şirketi (IRISL), İran Güney Gemicilik Hattı Şirketi ve iştirakleri ABD Hazine Bakanlığı’nın kara listesine eklendi.

- Hamaney: Amerikan yaptırımları kendi kendine yetecek bir ekonomiyi geliştirdi… İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, "ABD yaptırımlarla İran ekonomisini felç ederek geri bırakmayı amaçlıyordu, ancak süreç kendi kendine yetecek bir ekonominin gelişmesiyle sonuçlandı" dedi.

-İran: Yerli savaş uçağımızı üretmeye başladık… İran, yerli üretim savaş uçağı "Kevser"in üretimine başladıklarını duyurdu. Söz konusu duyuru, ABD'nin İran'a yönelik yaptırımlarının yeniden yürürlüğe girmesinin hemen öncesinde geldi. DW Türkçe'nin haberine göre İran Savunma Bakanı Emir Hatemi, Cumartesi günkü törende yaptığı konuşmada, "Yakında bu uçak ihtiyaç duyulan miktarda üretilmiş olacak ve hava kuvvetlerimizin hizmetine girecek" dedi.

-Hamas, Gazze’deki protestolarda tansiyonu düşürmeyi kabul etti… Hamas, Gazze’de Mart ayından beri yapılan Büyük Geri Dönüş Yürüyüşü kapsamındaki eylemlerde İsrail sınırına yaklaşmamayı ve tansiyonu düşürmeyi kabul etti. Kararın Katar’ın Gazze’deki memurların maaşlarını ödemesi karşılığında verildiği bildirildi.

- Taliban'ın babası' lakabıyla anılan Mevlana Samiul Hak öldürüldü… Taliban kurucusu Molla Ömer'in hocalığını da yapan ve 'Taliban'ın babası' lakabıyla tanınan Mevlama Samiul Hak, Pakistan'da evinde uğradığı bıçaklı saldırıda öldürüldü.

- İsrail'den Filistin yönetimine bağlı Kudüs valiliğine baskın… İsrail güçleri, Filistin Yönetimi’ne bağlı Kudüs valilik binasına baskın düzenledi. Göz yaşartıcı gaz kullanan İsrail güçleri, valilik görevlilerine saldırdı. Filistin Hükümet Sözcüsü Yusuf el-Mahmud yaptığı yazılı açıklamada, Kudüs valiliğine baskın düzenlenmesi ve personelin saldırıya uğramasını, "tehlikeli bir tırmanış ve uluslararası hukukun ve anlaşmaların açık bir şekilde ihlali" olarak değerlendirdi.

- Mısır polisi Kıptilere saldırı düzenleyen 19 cihatçıyı öldürdü… Mısır'da polis Kıptilere saldırarak, 7 kişiyi öldüren cihatçılara operasyon düzenledi. Operasyonda 19 cihatçı öldürüldü. Mısır devlet televizyonuna göre Kıpti Hıristiyanları taşıyan otobüse saldırı düzenleyerek 7 kişiyi öldüren, 14 kişiyi yaralayan cihatçılara operasyon yapıldı.

- Lübnan'dan ülkesine dönmek isteyen Suriyeli sığınmacıların sayısı 87 bini geçti… Lübnan Emniyet Müdürlüğünden yapılan yazılı açıklamada, geçen temmuz ayından bu yana ülkedeki Suriyeli sığınmacılardan 87 bin 670'inin ülkesine döndüğü belirtildi.

- Netanyahu: Konsoloslukta yaşananlar korkunç ancak Suudi Arabistan'ın istikrarı korunmalı… İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesi konusunda sessizliğini bozdu ve "İstanbul'daki konsoloslukta yaşananlar korkunç ama Suudi Arabistan'ın da istikrarı devam etmeli" dedi.

AVRUPA – AB       

- Nicolas Sarkozy: Avrupa, Rusya ve Türkiye’yi biraraya getirecek uluslarüstü bir organizasyon gerekli… Eski Fransa Cumhurbaşkanı Nikolas Sarkozy, Le Point'a verdiği röportajda, Rusya karşıtı yaptırımların Moskova’yı Avrupa’dan uzaklaştırıp Pekin’e yaklaştırmakla beklenmedik bir etki yarattığını söyledi. Moskova’ya karşı uygulanan yaptırımların ters etki yarattığını, Avrupalıların çıkarına olmadığını belirten eski Fransa Cumhurbaşkanı Nikolas Sarkozy, ABD Başkanı Donald Trump’ın ‘talimatlarıyla’ yeni yaptırımların dalga dalga geldiğine dikkat çekti.

- Fransa: Faşist parti anketlerde ilk sırada… 2019 Mayıs'ta gerçekleşecek Avrupa Parlamentosu seçimleri öncesinde Fransa'da yapılan anketlerde Ulusal Birlik lideri Marine Le Pen'in ilk defa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'dan önde olduğu görüldü.

 - Avrupa'dan ABD'nin İran yaptırımlarına ortak tepki… AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, İngiltere Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt, Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas ve söz konusu üç ülkenin savunma bakanları ABD'nin 2015 nükleer anlaşması kapsamında kaldırılan tüm İran yaptırımlarını yeniden uygulama kararı hakkında ortak açıklama yaptı. Açıklamada, "ABD'nin İran'a tekrar yaptırım uygulama kararından derin üzüntü duyuyoruz" ifadesine yer verildi. İran nükleer anlaşmasının küresel nükleer silahlardan arınma çalışmalarının temelini oluşturduğunun altı çizilen açıklamada, anlaşmanın Avrupa'nın, bölgenin ve tüm dünyanın güvenliği için kilit öneme sahip olduğu kaydedildi.

- Yeni Kaledonya Fransa'da kalma yönünde oy kullandı…. Fransa'nın Pasifik'teki adası Yeni Kaledonya'da Fransa'dan çıkış referandumu yapıldı. Le Figaro'nun aktardığına göre referandumda yüzde 59,5 Fransa'nın parçası olarak kalma yönünde oy kullandı. 175 bin seçmenin yüzde 75'inden fazlasının sandığa gittiği belirtiliyor. Adada 2 yıl sonra bağımsızlık konusunda yeni bir referandum daha yapılabilecek.

ABD

- USAID: ABD yardımları cihatçılara gitmiş olabilir… ABD'nin yardım kuruluşu USAID'de yapılan denetimde, Irak ve Suriye'de gerçekleştirilen insani yardım programlarından "cihatçı grupların yararlanmış olabileceği" ortaya çıktı. USAID Genel Müfettişlik Ofisi'nin 25 Eylül tarihli denetim raporuna göre, USAID'in uluslararası kamusal organizasyonlara ihtiyaç duyulan bölgelerde kullanması için aktardığı kaynaklar, "ABD Dışişleri Bakanlığı'nın 2008 yönetmeliğine uygun kullanılmamış olabilir".

- ABD ve Güney Kore'den ertelenen askeri tatbikatı gerçekleştirme kararı… ABD ve Güney Kore, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'nin uyarılarına karşın ertelenen askeri tatbikatı gerçekleştirme kararı aldı. KDHC, uluslararası yaptırımların gevşetilmesini istiyor.

- Beyaz Saray, Veliaht Prens için çözüm arayışına girdi'… New York Times gazetesi, Trump yönetiminin Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın, Gazeteci Cemal Kaşıkçı'ya karşı husumetinin farkında olduğunu ve cinayetin ardından Beyaz Saray'ın prensin yönetimdeki yerini korumak için çözüm arayışına girdiğini ileri sürdü. Haberde, Washington Post gazetesinin, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın, Cemal Kaşıkçı'nın İstanbul'daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğunda öldürülmesinin ardından Beyaz Saray ile yaptığı bir telefon görüşmesinde Kaşıkçı için "tehlikeli bir İslamcı" dediği iddiaları anımsatılarak, Trump yönetiminin konudan haberdar olduğu vurgulandı.

- Pompeo: Yeni yaptırımlar, İran’a yönelik şimdiye kadarki en sert yaptırımlar olacak… ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Fox News televizyonuna verdiği mülakatta İran’a bugünden itibaren yeniden uygulanmaya başlayacak yaptırımları dile getirdi. Pompeo, “Yarın yeniden uygulanmaya başlanacak olan yaptırımlar, İran İslam Cumhuriyeti'ne yönelik uygulanan şimdiye kadarki en sert yaptırımlar olacak” ifadelerini kullandı.

- Pompeo: Rusya'nın eylemleri ABD'nin güvenliğini sarsıyor… ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Rusya’nın eylemlerinin ABD’nin güvenliğini zayıflattığını iddia etti. Rusların tavırlarını değiştirmeleri gerektiğini savunan Pompeo şunları söyledi: "Başkan Donald Trump açık bir şekilde Ruslarla iyi ilişkiler kurmak istediğini açıkladı. Biz onların bazı şeyler yapmalarını, tavırlarını değiştirmelerini istiyoruz. Onlar tehdit ve sorun yaratıyor, ABD'nin güvenliğini zayıflatıyor."

- Amerikan keşif uçakları, Rusya sınırlarını ihlal etmeden bilgi topluyor… PlaneRadar verilerine göre, ABD Hava Kuvvetleri’ne ait RC-135V stratejik uçağı Kaliningrad Bölgesi sınırlarında keşif uçuşları gerçekleştirdi. İngiltere'nin Mindelhall üssünden kalkan 64-14846 kuyruk numaralı uçak Polonya hava sahasını kullandı. Rusya sınırları yakınlarında keşif uçuşları yapan yabancı uçak ve İHA'larda son zamanlarda artış gözleniyor.

YUNANİSTAN -  KIBRIS

- Kuzey Kıbrıs Ulusal Birlik Parti’sinden Erdoğan'a destek…  Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın bugün Doğu Akdeniz'deki hidrokarbon yataklarına ilişkin yaptığı sert açıklamalara, UBP’den destek geldi. UBP Genel Başkanı Ersin Tatar da Erdoğan'dan aşağı kalmadı. Doğu Akdeniz'deki hidrokarbon yataklarında Türkiye ve Kuzey Kıbrıs'taki Türk yönetiminin de hakları olduğunu vurgulayan Tatar, şu ifadeleri kullandı: "Türkiye ve KKTC olmadan Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon yataklarının sağlıklı paylaşımı söz konusu olamaz. Türkiye ve KKTC ile işbirliği yapılmadan bölgede ortaya çıkacak doğal gazın geçerli bedellerle bölge ve dünya piyasaları ile buluşması, gerçekçi bir fiyattan satılması mümkün değildir.”

RUSYA

- Rusya: Glonass-M navigasyon uydusu yörüngeye başarıyla yerleştirildi…  Rusya Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre dün gece saatlerinde Plesetsk uzay üssünden fırlatılan Soyuz-2.1b roketi, üçüncü aşamasından başarıyla ayrıldı. Roketin Fregat üst aşaması, Glonass-M navigasyon uydusunu yörüngedeki hesaplanan noktaya doğru bir şekilde yerleştirdi.

- Pyotr Velikiy kruvazörü Barents Denizi’nde tatbikata başladı… Rus Kuzey Filosu’na bağlı Pyotr Velikiy adlı ağır nükleer füze kruvazörünün Kuzey Buz Denizi'nin Norveç ve Rusya arasındaki bölümünü oluşturan Barents Denizi'ne açılarak Rus Hava-Uzay Kuvvetleri ve Hava Savunma Kuvvetleri ile birlikte tatbikata başladığı bildirildi.

- Rusya Savunma Bakanlığı: 2 Tu-142 uçağı Norveç Denizi’nin üzerinde planlı uçuş gerçekleştirdi… Rusya Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Rus Donanması’na ait 2 adet Tu-142 anti-denizaltı uçağının dün Norveç Denizi’nin tarafsız suları üzerinde 12 saatlik planlı bir uçuş gerçekleştirdikleri, uçuşların diğer devletlerin sınırları ihlal edilmeden, Uluslararası Hava Sahası Kullanım Kurallarına sıkı sıkıya bağlı olarak yapıldığı duyuruldu.

- Rusya, Rus silahları alması için Küba’ya kredi vermeye hazırlanıyor… Rus Finans Bakanı Sergey Storçak, savunma alanında yaptıkları işbirliği kapsamında Küba’ya 38 milyon euro kredi vermeye hazırlandıklarını söyledi. Storçak, “Kübalılar (kasım ayı ortasında) profesyonel bir heyetle buraya (Rusya) gelmeyi planlıyorlar. Sanıyorum anlaşmayı bu ziyaret sırasında imzalayacağız” diye ekledi. Rus Finans Bakanı’nın açıklaması, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Kübalı mevkidaşı Miguel Diaz-Canel’in dün Kremlin’de yaptığı görüşmeyi izliyor.

- Kırım Temyiz Mahkemesi'nin eski başkanı, vatana ihanet şüphesiyle Ukrayna'da gözaltına alındı… Ukrayna Başsavcılığı Sözcüsü Larisa Sargan, vatana ihanet şüphesiyle hakkında yakalama kararı bulunan Kırım Temyiz Mahkemesi'nin eski başkanı Valeriy Çernobuk’un Ukrayna emniyet güçleri tarafından gözaltına alındığını açıkladı.

- Afgan hükümet yetkilileriyle Taliban temsilcileri Moskova’da bir araya gelecek… Rus Dışişleri, Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani’nin, Moskova’da düzenlenecek ve Taliban’ı temsil edecek bir heyetin de katılacağı barış görüşmelerine kendi temsilcilerini göndermeyi kabul ettiğini açıkladı. Rus Dışişleri Bakanlığı'nın yaptığı yazılı açıklamada, 9 Kasım'da Moskova'da düzenleneceği kesinleşen barış görüşmeleri için, "Bu, Taliban'ın Doha'daki siyasi bürosundan bir heyetin katılacağı ilk üst düzey uluslararası toplantı olacak" denildi.

TÜRKİYE - TÜRK DÜNYASI

- Münbiç'te ortak devriyeden ilk görüntüler paylaşıldı… Milli Savunma Bakanlığı, Türk ve ABD silahlı kuvvetleri tarafından Münbiç'te dün başlatılan müşterek birleşik devriyelere ilişkin görüntüleri paylaştı. Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ve ABD Silahlı Kuvvetleri arasında Münbiç konusunda devam eden faaliyetler, "Münbiç Yol Haritası" ve "Güvenlik Prensipleri" çerçevesinde yürütülüyor. Bu kapsamda karşılıklı planlama, koordinasyon ve müşterek eğitim çalışmaları sonucunda TSK ve ABD Silahlı Kuvvetleri unsurlarınca müşterek birleşik devriyelerin icrasına başlandı. Ortak devriyelerin başladığı Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar tarafından dün duyuruldu.

- Türkiye'yi denize ayak basamayacak hale getirmeyi amaçlayan çabalara asla izin vermeyeceğiz… Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'ye rağmen Doğu Akdeniz'de veya Ege'de adım atabileceklerini sananların ne kadar büyük bir hata yaptıklarını anlamaya başladıklarını belirterek, "Suriye'deki teröristlere nasıl günlerini gösterdiysek denizlerdeki haydutlara da meydanı bırakmayacağız." dedi.

TERÖRLE MÜCADELE

- Şırnak'ta Cudi Dağı'nda etkisiz hale getirilen PKK'lı 8 teröristten birinin Aranan Teröristler Listesi'nde Turuncu kategoride 600 bin TL ödülle aranan sözde Cudi cephe sorumlusu 'Fırat Çeli' kod adlı Selim Demiroğlu olduğu belirtildi.