Son günlerde ülke gündemi, Suriye'de gerçekleşen olaylar ve Van'daki depremin olumsuz sonuçlarına odaklanmışken, Kasım ayı içerisinde göz ardı edilen en önemli konulardan bir de Kurban Bayramı'nın hemen öncesinde, Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani'nin gerçekleştirdiği dış temaslardı. Barzani özellikle PKK ve PJAK konularını masaya yatırmak üzere önce İran'a ardından da Türkiye'ye resmi ziyarette bulunmuştur.

Sürecin nasıl başladığına bakılacak olursa, Ağustos ve Eylül ayları içerisinde İran yönetimi terör örgütü PJAK'a yönelik olarak kendi sınırında ciddi operasyonlar gerçekleştirmişti. Önce hava operasyonları şeklinde başlayan bu süreç daha sonra İran Devrim Muhafızları'nın kara operasyonları şeklinde devam etmiştir. Bu dönemde İran, sık sık Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi'ni PKK ve PJAK'a geniş bir arazi tahsis etmekle suçlamıştı.[1] Ekim ayında PKK'nın Çukurca'da gerçekleştirdiği saldırıyı takiben de Türk ordusu bölgede ağır bir operasyon gerçekleştirmişti. Dış temaslarına başlamadan önce ise Barzani,partisinin resmi yayın organı olan Kürdistan TV'ye bölgede durumun giderek kötüleştiğini ve İran ve Türkiye'nin artarda yaptığı operasyonlar sonucunda çok sayıda sivil vatandaşın öldüğünü belirten bir açıklamada bulunmuştu.[2]

Tüm bu açıklamaların ardından ise Barzani İran'dan dış temaslarına başladı. İran Dışişleri Bakanı Salihi ile ve üst düzey diğer yetkililerle bir dizi görüşme ve temaslarda bulunan Barzani, Bakan Salihi ile ortak basın toplantısına katılmış ve ikili ilişkilerin daha da geliştirilmesini dilediğini belirtmiş ve şunları eklemişti: "Mücadele günlerimizde İran halkının bize verdiği desteği hiçbir zaman unutmuyorum. Biz devlet ve millet olarak dostuz. Komşuyuz, kardeşiz. Kardeşlik çerçevesinde işbirliği yapmalı ve bu işbirliğini geliştirmeliyiz". PKK'nın İran kolu olan PJAK meselesinin artık sona erdiğini belirten Barzani, bundan sonra sınırlarda güvenliğin hâkim olmasını ve hiçbir sorunun yaşanmamasını umduğunu söylemişti.[3]

Bu ziyaretleri takiben Türkiye'ye gelen Mesut Barzani, BDP'li vekiller ile Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile ve Başbakan Tayyip Erdoğan ile görüşmeler gerçekleştirdi. Bu görüşmelerin ardından soruları yanıtlayan Barzani şu açıklamalarda bulunmuştu:

"Ekonomik konularda aynı görüşleri paylaştık. Sayın Başbakan'ın açılım politikasını ve iyileştirme politikasını destekliyoruz. Böyle bir politika hem Türkiye'ye hem de bölgeye katkı sağlayacaktır….. Kürt milletini inkâr dönemi geride kaldı. Bu, yeni bir tarih olsun demektir. Büyük bir cesaret isteyen durumdur. Bu tavırdan sonra, biz, PKK tarafından yapılan her türlü askeri eyleme karşıyız. Kan dökülmeye devam edilmemesi lazım. Biz herhangi bir mücadele olursa, bunun parlamentoda sürmesi gerektiğinden yanayız. Kürt ve Türk gençlerinin kanının bir daha dökülmemesi gerekiyor. Bu meselenin, barışçıl yöntemlerle çözülmesi gerekiyor. Başbakan'ın politikası, bölgenin güvenliği için büyük bir katkı sağlayacaktır."[4]

Yapılan resmi temasların detayları ise birkaç gün sonra kamuoyunun bilgisine sunulmaya başlandı. Edinilen bilgiye göre Bölgesel Yönetimin PKK'ya karşı ya tek başına mücadele etmesi, ya Türkiye ile ortak mücadele etmesi ya da Türkiye'nin bölgede tek başına mücadelesine izin verilmesi istenmişti.[5] Ancak, Barzani'nin resmi görüşmelerden sonra basına verdiği demeçlerde ise bu seçeneklerin hiç birini kabul etmediği ve hatta gazeteci Mehmet Ali Birand'la yaptığı röportajda "Aynı yerlerde ben de savaştım, PKK Kandil'den sökülüp çıkarılamaz..."[6] şeklinde bir beyanatta bulunarak, PKK ile silahlı mücadelenin Barzani tarafından desteklenmediği bir kez daha ortaya çıkmıştı.

Bölgede kış şartlarının etkisini göstermesiyle beraber terör örgütünün eylemlerinde azalma görülen şu dönemde hükümettin, Barzani'den örgütün dağ kadrosunda sözde lider konumunda bulunan Murat Karayılan ile görüşerek Karayılan'ın silah bırakmaya ikna edilmesini istediği öğrenildi.[7] Doğaldır ki, Türkiye'nin tüm bu söylemlerine karşılık örgüt yanlısı yayın yapan kurumlar aracılığıyla Murat Karayılan, Barzani'nin PKK ile Türkiye'yi masaya oturtarak bir çözüm üreteceği yönünde açıklamalarda bulundu.

Sonuç

Tüm bu gelişmeler çerçevesinde büyük resme bakıldığı zaman, aslında Barzani'nin Türkiye temaslarının kamuoyunda nasıl yanlış yansıtıldığı ortaya çıkmaktadır. Öncelikle, Barzani İran'ın PJAK'a yönelik operasyonlarını kendi kamuoyunu memnun etmek adına çok sert eleştirmiş ancak İran'a resmi temaslar yapmak için gittiğinde ise PJAK konusunda yoğun işbirliğinde olduklarına dair açıklamalarda bulundu. Hatta İran yönetimi PJAK'a yönelik operasyonlar sonucunda bu sorunun neredeyse tamamen bittiğini açıkladı.

İran ziyaretin ardından Türkiye'ye gelen ve üst düzey temaslarda bulunan Barzani, Türk hükümetinin tüm işbirliği taleplerine ise açık bir şekilde karşı çıkmış, ancak Türkiye'nin operasyonları durdurması halinde, PKK ile Türkiye'yi masaya oturtabileceği yönündeki söylemlerle karşımıza çıkmıştır. Son dönemde bölgede gündem her an değişmektedir. Barzani'nin Türkiye temaslarının hemen ardından yükselişe geçen Suriye'deki kriz karşısında, Barzani ülkedeki Kürtlere, oluşan direnişe karşı sessiz kalmaları ve süreci sükûnetle izlemelerini telkin etmiştir. Ancak, Barzani'nin bu kadar arka çıktığı PKK adına Murat Karayılan bir açıklama yapmış ve Suriye'deki Kürtleri silahlanmaya teşvik ederek[8] Barzani'nin tam aksi bir tablo çizmiştir. Görülüyor ki Barzani, PKK ve PJAK konusunda net bir yol haritası çizememekte, bir çelişki içerisine girmekte, İran ve Türkiye'ye karşı farklı ve tutarsız politikalar izlemektedir. Bununla beraber, destek verdiği PKK ise özellikle Suriye konusunda kendisine karşı cephe almış durumdadır. Bu çelişkiler ise Barzani'nin bölgedeki etkinliğini gittikçe tartışılır hale getirmiştir.

[1] ("İran PJAK Mevzilerini Bombaladı" http://www.trt.net.tr/Haber/HaberDetay.aspx?HaberKodu=cd639f55-738d-4f98-9ae6-20e6df83a996, 2011)

[2] ("Barzani PKK ve PJAK'a Seslendi" http://dunya.milliyet.com.tr/barzani-pkk-ve-pjak-a-seslendi/dunya/dunyadetay/24.08.2011/1430876/default.htm, 2011)

[3] ("Barzani'den İran'a sıcak Mesajlar" http://www.yakindoguhaber.com/haber.php?HID=9434, 2011)

[4] ("Çok kritik görüşme" http://www.gazeteport.com.tr/haber/61537/cok_kritik_gorusme, 2011)

[5] ("Barzani'ye PKK için 3 seçenek" http://www.euractiv.com.tr/politika-000110/article/barzaniye-pkk-iin-3-seenek-ya-sen-ya-beraber-ya-biz-022220)

[6]("PKK'yı Kandilden çıkartamazsınız" http://www.posta.com.tr/siyaset/YazarHaberDetay/Barzani__PKK_yi_Kandil_den_cikaramayiz.htm?ArticleID=95111, 2011)

[7] ("Karayılan'ı ikna et" http://www.taraf.com.tr/haber/karayilan-i-ikna-et.htm, 2011)

[8] ("Karayılan'dan Suriye Tahriki" http://gundem.milliyet.com.tr/karayilan-dan-suriye-tahriki/gundem/gundemdetay/21.11.2011/1465458/default.htm, 2011)