OBAMA’NIN AFRİKA AÇILIMI VE ÇİN


OBAMA’NIN AFRİKA AÇILIMI VE ÇİN

Yazan  09 Aralık 2009
ABD Devletbaşkanı Barack Obama'nın, ABD’nin Afrika siyasetinde değişiklik yaparak, kıta ile ilişkilerinde daha yapıcı bir dış politika anlayışına sahip olması, Amerikan seçimlerinden beri beklenen bir gelişmeydi.

Bunun üzerine ABD, uluslararası işbirliğini artırmak, küresel barışı Amerikan çıkarları doğrultusunda oturtmak ve Afrika'da demokratikleşme ile ekonomik kalkınmayı harekete geçirmek amacıyla Afrika'ya yönelik politikasını da harekete geçirdi. Anayasal demokrasiyi hayata geçirmeyi başaran Gana'ya yaptığı ziyarette, yoğun sorunların yaşandığı Afrika ülkelerine önemli mesajlar verdi. Özellikle Afrika'nın güçlü adamlara değil, güçlü kurumlara ihtiyacı olduğunu söyleyen Obama,[1] demokrasilerin diktatörlüklerin yerlerini almaları gerektiğini ima etti.

Gana'nın başkenti Akra'da 11 Temmuz 2009'da yaptığı konuşmada Afrika'nın dünya üzerindeki önemine değinirken, kıta ülkelerinin sorunlarıyla ilgili olarak hükümet kontrolü, yozlaşma, sağlık, yardımlar, çatışmalar gibi konularda yoğunlaştı.[2] Obama, Afrika'daki güncel demokratikleşme ihtiyacı üzerinde durarak, bunun ekonomik gelişmeleri getirdiğini ima etti.[3]

Modern zamanlarda köleliğin ana kaynağı olan Afrika, kolonileşmeden en çok acı çeken kıta olmuştu. Bu durum, kolonileşme sonrası dönemde kıtanın her tarafında son derece yoğunlaşan darbelerin, çatışmaların ve katliamların yaşanmasına zemin hazırlamıştı. Bugünkü durumu daha çok Avrupa ülkelerine bağlayan Obama, Afrika'nın sorunlarını çözme konusunda umut verdi.

Obama'nın Afrika'ya ılımlı yaklaşımının arkasındaki neden sadece göreve geldiği günden beri sürdürmekte olduğu dış ilişkilerde ılımlaşma siyaseti mi? Burada Çin'in bölgeye yatırımlarına bakmak gerekiyor. Çin Afrika'ya yatırımlarını 2008'den 2009'a kadar iki misli artırarak 120 milyar dolarlık bir ticaret hacmine sahip oldu. Örneğin, Çin mallarının ülkeye girmesiyle birlikte Nijerya'da 1996'da 250.000 olan tekstil işçilerinin sayısı 2006'da 30.000'e kadar düştü ve böylece 220.000 tekstil işçisi işlerini kaybetti. Buna dâhil olarak tekstil firmalarının % 75'i kapanırken, yıllık tekstil üretimi de % 73 geriledi. Güney Afrika Cumhuriyeti'nde 1996 ile 2002 arasında işini kaybeden tekstil işçilerinin sayısı 75.000'i buldu. Çin'in pazarlara sızma başarısı yüzünden, 2004'ün ilk çeyreğinde ABD'nin Güney Afrika Cumhuriyeti'ne 26 milyon dolar olan tekstil ihracatı, 2005'in aynı döneminde 12 milyon dolara kadar düştü. [4]

Bugün Afrika'daki liman, demiryolu, karayolu, okul ve hastane gibi altyapı tesislerini Batılı şirketler yerine Çinliler yapmaktadır.[5] Çin'in Afrika Pazarı'na yönelik bu girişimi şüphesiz ABD'nin bölgedeki çıkarlarını olumsuz etkilemekte olup, Obama'nın Amerikan çıkarları doğrultusunda Afrika'yı öncelik sıralamasında yükseltmiştir.

Aslında Çin'in Afrika pazarına girmesi süper güç olma yolundaki Rusya'nın da lehinedir. Rusya'nın bu pazarda genişleme olanağı oldukça kısıtlı olduğundan, ABD'nin yatırımlarının olduğu bölgelere sızması beklenemez. Ama Çin'in Afrika'da ABD'nin ekonomik kazancını bölmesi ABD'ye kan kaybettireceğinden dolaylı olarak Rusya'nın lehinedir. Aynı şey AB ülkeleri için de geçerlidir. Dolayısıyla Batı Dünyası'nın öncülüğünü yapan ABD'nin, gelişmiş ülkelerin ortak değeri olan demokrasinin Afrika'da yerleşmesini destekleyerek Gana gibi model ülkeleri vitrinde sergilemesi anlamlıdır. Kenya asıllı olan Obama'nın özellikle Gana'yı seçmesinin nedeni de budur.

Afrika'daki halkların kıta ülkelerinin birçoğunun son derece sorunlu, karışık ve fakir olması,-sevsin ya da sevmesin- birçok ülkeyi ABD'ye bağlı kılıyor. Bu ülkeler özellikle ekonomik gelişmelerle halkın refahını sağlayabilmek için, dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD'den daha fazla yardım ve teknik işbirliği umuyor. Özellikle 155 milyonu bulan nüfusu[6] ve çok sayıda kabile ile etnik gruba sahip olan Nijerya'nın geleceği, Sudan ve Somali'deki iç savaşların ortasında kitleselleşen açlık, Nijerya ile arasında toprak sorunu bulunan Kamerun gibi, kıtanın her yanında ciddi sorunlar mevcut. Ancak Obama'nın hareketlerini takip etmekte olan ülkelerin öncelikli sorunu ekonomik kalkınma. Birçok ülke ABD'nin ticari kotalarının kalkmasını istemektedir. Bununla birlikte ABD'nin Afrika Politikası'nı yeniden düzenlemesi de yaygın bir bekleyiş olup, bu konuda tarım sektörü önplana çıkmaktadır. Özellikle küçük çaplı çiftçilerin kalkındırılması gerekmektedir.[7] Obama da zaten bu konuya ilişkin, İtalya'daki G8 zirvesinde diğer ülke başkanlarıyla birlikte çoğu Sahraaltı Afrika ülkelerine olmak üzere, tarım için 20 milyar dolar yardım kararı almışlardı.[8]

Afrika'nın 19. yüzyıl boyunca ve 20. yılın ilk yarısında Avrupa sömürgeciliğinin şiddetinden payını almış olması, bu ülkeleri Batı dünyasında daha çok ABD ile işbirliğine ittiğini söyleyebiliriz. Kıtada iyi yönlü gelişmelerin yayılmakta olduğu doğru olsa da, geleceğe yönelik kaygılar gücünü yitirmemiştir. Kıtada, yakın bir gelecekte batı dünyasıyla Çin arasında geçmesi muhtemel bir ekonomik çatışmanın yaşanması söz konusu olup, ABD'nin yeni çıkarlar elde etmek amacıyla destekleyeceği Afrika demokrasilerine karşı Çin'in de tersine ideolojik bir girişimde bulunma olasılığını gözardı etmemek gerekir.


[*] 21. Yüzyıl Enstitüsü ABD Araştırmaları Bölüm Başkanı.


[1] "Obama speaks of hopes for Africa", BBC News, 11 July 2009, http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/8145762.stm

[2] "Key excerpts: Obama's Ghana speech", BBC News, 11 July 2009, http://news.bbc.co.uk/2/hi/8145999.stm

[3] Michael A. Fletcher and Karin Brulliard, "Obama's Message: 'Africa's Future Is Up to Africans', Washington Post", Wahington Post, July 12, 2009, http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/07/11/AR2009071101732.html

[4] "China Takes African Market By Storm", Daily Guide, 25 November 2009, http://dailyguideghana.com/newd/index.php?option=com_content&task=view&id=6567&Itemid=253

[5] Howard W. French, "Obama and Africa: The Change We Have Been Waiting For?", The Huffington Post, November 6, 2008, http://www.huffingtonpost.com/howard-w-french/obama-and-africa-the-chan_b_141899.html

[6] http://www.un.org/esa/population/publications/wpp2008/wpp2008_text_tables.pdf

[7] "African press pragmatic about Obama's visit", BBC News, 10 July 2009,

http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/8143985.stm

[8] "Obama speaks of hopes for Africa", BBC News, 11 July 2009, http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/8145762.stm

Burak ÇINAR

1973 yılında Ankara'da doğmuştur. Lise eğitimini Ankara Lisesinde tamamlamıştır. 1998 yılında Bilkent üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünden mezun olmuştur.  2000 yılında Atılım üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünde Yüksek lisans eğitimine başlayan çınar, buradaki eğitimini tamamladıktan sonra 2003 yılında Hacettepe üniversitesi Tarih  bölümünde başladığı doktora çalışmalarını 2007 yılında tamamlamıştır.

 

YAYINLARI (TüRKçE):

 

n    Yayınlanmamış Doktora Tezi: İkinci Dünya Savaşı'nda Doğu Cephesi ve Türkiye, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hacettepe üniversitesi (2007).

n    Yayınlanmamış Master Tezi: Körfez Savaşı Sonrası Türkiye, Suriye ve Yunanistan'ın Savunma Politikalarının Türk Dış Politikasına Etkileri, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Atılım üniversitesi (2002).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Incorrect Technological Decisions”, Akademik Araştırmalar Dergisi (No: 9-10, Mayıs-Aralık 2001), s.145-177, http://www.academical.org/dergi/MAKALE/9_10sayi/s9cinar1.htm

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Yeni NATO üyesi Doğu Avrupa ülkelerinin Dünya Silah Piyasasındaki Yerleri”, Jeopolitik (Yıl: 1, Sayı: 2,  Bahar 2002), s.128-137.

n    Ulusal Yayın-Akademik: “İkinci Dünya Savaşı'ndaki Silah Teknolojileri'nin Soğuk Savaş'a Etkileri”, Jeopolitik (Yıl: 2, Sayı: 5,  Kış 2003), s.118-127.

, s.147-154.

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Savaş ve çatışmalardaki Amerikan Askeri Kayıpları”, Jeopolitik (Yıl: 3, Sayı: 9,  Kış 2004) s.146-157.

n    Ulusal Yayın: “Irak Savaşı'nda Teknoloji-Ordu-Harekat Bağlantısı”, Stradigma (Sayı: 7, Ağustos 2003) http://www.stradigma.com/turkce/agustos2003/makale_05.html

n    Ulusal Yayın: “Savaş Tarihinde Saldırı-Savunma İlişkisi”, Stradigma (Sayı: 9, Ekim 2003)  http://www.stradigma.com/turkce/ekim2003/makale_07.html

n    Ulusal Yayın: “İnsan, Silah ve Kültür”, Panorama (Sayı: 4, Mayıs 2004) http://www.panoramadergisi.com/mayis2004/pf_version.php?id=4

n    Ulusal Yayın-Makale: “Irak'ta Güvenlik Uzak Bir Düş”, Cumhuriyet-Strateji, No: 22, (22 Kasım 2004).

n    Ulusal Yayın-Makale: “ABD İle Başbaşa Gidiyor”, Cumhuriyet-Strateji, No: 27, (3 Ocak 2005).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Irak Savaşı'nda Silahların Etkinliği”, Cumhuriyet-Strateji, No: 29, (17 Ocak 2005).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Tarihten Tarihe öğütler”, Cumhuriyet-Strateji, No: 41, (11 Nisan 2005).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Türkiye'deki Tarihi Savaşalanları”, Cumhuriyet-Strateji, No: 50, (13 Haziran 2005).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Gelişmekte Olan Bir ülkenin Savunma Sanayisi Nasıl çökertilir?”, Cumhuriyet-Strateji, No: 58, (8 Ağustos 2005)

n    Ulusal Yayın-Makale: “Irak Savaşı'nda Amerikan Kayıplarının Boyutu”, Cumhuriyet-Strateji, No: 71, (7 Kasım 2005)

n    Ulusal Yayın-Makale: “Kamboçya ve Laos Müdahaleleri Işığında Suriye'ye Askeri Müdahale”, Strateji No: 75, (5 Aralık 2005).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Değişen Savaş Tarzları”, Cumhuriyet-Strateji, No: 80, (9 Ocak 2006).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Irak'tan çekilme Tartışmaları Hızlandı”, Cumhuriyet-Strateji, No: 89, (13 Mart 2006).

n    Ulusal Yayın-Makale: “İran'a Olası Saldırı Yöntemleri”, Cumhuriyet-Strateji, No: 156, (25 Haziran 2007).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Saldırı Helikopterlerinin Etkisizliği”, Cumhuriyet-Strateji, No: 165, (27 Ağustos 2007).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Türkiye Bölgesel Düşünmeli”, Cumhuriyet-Strateji, No: 181, (17 Aralık 2007).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Başarı Diplomasiyle Tamamlanmalı”, Cumhuriyet-Strateji, No: 184, (7 Ocak 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Ortadoğu'da Kaybolan Batı”, Cumhuriyet-Strateji, No: 186, (21 Ocak 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Irak'tan çekilmek Zor”, Cumhuriyet-Strateji, No: 189, (11 Şubat 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Rusya İzin Vermez”, Cumhuriyet-Strateji, No: 190, (18 Şubat 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Hükümetin Stratejik Başarısızlığı”, Cumhuriyet-Strateji, No: 196, (31 Mart 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Sömürü Mantığı Değişmedi”, Cumhuriyet-Strateji, No: 198, (14 Nisan 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Türkiye ‘Kabullere' Zorlanıyor”, Cumhuriyet-Strateji, No: 201, (5 Mayıs 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Savaşların Yan Etkileri”, Cumhuriyet-Strateji, No: 216, (18 Ağustos 2008)

n    Ulusal Yayın-Makale: “ABD Kayboluyor, Rusya Yükseliyor”, Cumhuriyet-Strateji, No: 217, (25 Ağustos 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Yeni Soğuk Savaşın Şekillenme Süreci”, Cumhuriyet-Strateji, No: 221, (22 Eylül 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Büyük Kedilerin Oyun Yumağı”, Cumhuriyet-Strateji, No: 223, (5 Ekim 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nın Hava Muharebeleri Ve Kayıplar I”, MSI, 2008-36, (Ekim 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Savaş Ve ölüm”, Cumhuriyet-Strateji, No: 225, (20 Ekim 2008)

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nın Hava Muharebeleri Ve Kayıplar II”, MSI, 2008-37, (Kasım 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Gürcistan Savaş Notları”, Cumhuriyet-Strateji, No: 230, (24 Kasım 2008).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Modern Savaş'ın Babası: Gustav Adolf”, Hacettepe üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (Cilt:25 Sayı:2, Aralık 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nda Zırhlı Birlikler I”, MSI, 2008-38, (Aralık 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nda Zırhlı Birlikler II”, MSI, 2008-39, (Ocak 2009).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Emperyalizmin Sınır ülkesi”, Cumhuriyet-Strateji, No: 238, (19 Ocak 2009).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Tarihte üçüncü Güç Ve Orta Asya Enerji Savaşları”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, Yıl:4 Sayı:8, Aralık 2008, s.21-43, http://www.harpak.edu.tr/saren/files/GSD/guv_str_sayi_8_aralik2008.pdf

n    Ulusal Yayın-Makale: “İsrail'in Savaş Riski”, Cumhuriyet-Strateji, No: 241, (9 Şubat 2009).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nda Helikopterler”, MSI, 2008-41, (Mart 2009).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Moğolların İkinci Japonya Seferi: Kyushu 1281”, Hacettepe üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı:10, Bahar 2009, s.37-55.

n    Ulusal Yayın-Akademik: (Yrd. Doç.Dr. Haldun Yalçınkaya ile birlikte) “Blitzkrieg'in İkinci Dünya Savaşı öncesi Uygulaması: Büyük Taarrruz”, Hacettepe üniversitesi, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi (basım aşamasında).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Afganistan'da Yeni Dönem”, ASAM Güncel Analiz, www.asam.org.tr

n    Ulusal Yayın-Makale: “McNamara'nın Ardından” ASAM Dış Politika Analizi, www.asam.org.tr

n    Ulusal Yayın-Makale: “Obama'nın Mesajı”, Stratejik Analiz (Temmuz 2009).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nda Deniz Desteği”, MSI (Temmuz 2009).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nda Nehir Desteği”, MSI (Ağustos 2009).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Roma Ordusu'nun Savaşlardaki üstünlüğü” (basım aşamasında), Doğu Batı.

n    Ulusal Yayın: Amerikan Ordusu'nun Afganistan'daki Etkisizliği, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü, öngörü, Eylül 2009, http://www.21yyte.org/tr/yazi.aspx?ID=3000&kat1=1

n    Ulusal Yayın: “ABD'nin Afganistan'daki Hançer Harekâtı”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü/öngörü, Eylül 2009, http://www.21yyte.org/tr/yazi.aspx?ID=3028&kat1=1

n    Ulusal Yayın: “ABD'nin Bölgeden Bölgeye Sıçrama Stratejisi”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü/öngörü, Eylül 2009, http://www.21yyte.org/tr/yazi.aspx?ID=3017&kat=1

n    Ulusal Yayın: “ABD'nin Irak'tan çekilmesi”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü/öngörü, Ekim 2009, http://www.21yyte.org/tr/yazararsiv.aspx?yazar=133

n    Ulusal Yayın: “Obama Ve Nobel”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü/öngörü, Ekim 2009, http://www.21yyte.org/tr/yazi.aspx?ID=3059&kat1=1

n    Ulusal Yayın: “Yeni Gelişmeler Işığında Amerikan-Rus Satrancı”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü/öngörü, Ekim 2009 (yayın aşamasında).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Bir Savaş Nasıl Yaratılır?”, 21. Yüzyıl, Aralık 2009 (basım aşamasında).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Afganistan Bir Tet Saldırısı'nın Eşiğinde mi? ”, 21. Yüzyıl, Kasım 2009 (basım aşamasında).

 

Son ekleyen Burak ÇINAR

Obama ile Özgürlük ve Demokrasi Yolu Küba: Yeni Enerji Jeopolitiğinde Bir Hamle Mi?
ÖZEL RAPOR: İRAN VE XIII-XX YÜZYIL ARASI İRAN-İNGİLTERE İLİŞKİLERİ VE SONUÇLARI
ALMANAK 2020: GEÇİCİ KORUMA ALTINDAKİ SURİYELİLER

ÜYE GİRİŞİ

Şifremi unuttum

ÜYELERE ÖZEL

  1. SON MAKALELER
  2. ÇOK OKUNANLAR

Ergun Mengi   - 07-04-2024

Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı Başlangıcında, Osmanlı İmparatorluğunun Siyasi ve Askeri Anatomisi

2. Mahmut, Balkan isyanları, Rus baskısı ve Kavalalı Mehmet Ali Paşa’yla uğraşırken yeniçeriler, her fırsatta ayaklanmaktaydı. 15-18 Kasım 1808’de Babıali’yi basan yeniçerilerle mücadele eden Sadrazam Alemdar Mustafa Paşa mahzendeki barutları ateşleyerek içeri giren 600 yeniçeriyle beraber kendini h...

Error: No articles to display