Şam’da güvenlik/askeri bürokrasinde Rus-İran nüfuz mücadelesi


Şam’da güvenlik/askeri bürokrasinde Rus-İran nüfuz mücadelesi

Yazan  06 Nisan 2019

İran ve Rus tarafı Suriye rejim liderliğinde askeri ve güvenlik değişiklikleri yapmak için yarış yapıyorlar. Bu nüfuz merkezlerini paylaşmaya benziyor. Bu süreç son zamanlarda hız kazandı.

Askeri birlikler ve güvenlik birimleri iki müttefikten birisine tamamıyla bağlı oldu. Rus tarafı rejim Genelkurmay başkanlığı ve hükümeti kontrol altına almayı, genel istihbarat şubesi/devlet güvenlik idaresini Suriye'de Rus istihbaratı ve güvenliğinin koluna dönüştürmeyi bitirdikten sonra son zamanlarda rejim nezdindeki güvenlik ve askeri komutanlık mevkilerine uzanan köklü değişiklikler yapmaya yöneldi. Ruslar görevi kötüye kullanmadan silahlı terör gruplarıyla işbirliğine kadar uzanan çeşitli suçlamalarla yüzlerce subayı askeri soruşturmaya sevk etti.

Konuya hakim kaynak, Suriye ordusu ve güvenlik bölümlerinden subay ve astsubay tutuklular için Adra ve Saydnaya cezaevlerinde özel bölümler kurulduğunu belirtti. Kaynak, o subay ve askerlerin milli güvenliği ilgilendiren çeşitli sorunlara bulaştıkları için soruşturmaya sevk edildiklerine işaret etti. Ruslar yüzlerce subayı soruşturmaya sevk etmekle yetinmediler bilakis İranlıların kontrolü altında olmayan askeri garnizon komutanlıkları düzeyinde bir değişiklik yaptılar. Bunun yanı sıra Ruslar 2016 yılından bu yana rejimi destekleyen milisleri fesih etmek ya da Filistin Kudüs tugayı ile olduğu gibi doğrudan kendilerine bağlamak için fiili plana başladılar.

Rejim liderliği, geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi rutin, yıllık ve yarı yıllık terfilerin tersine bazı güvenlik birimleri kapsamında askeri ve güvenlik değişiklikleri yaptı. Bu kararların en önemlileri: askeri istihbarat şubesi komutanı Tümgeneral Muhammed Muhalla'nın görevinin daha önce uzatılmasından sonra emekliye sevk edilmesi ve Cumhurbaşkanlığı sarayına güvenlik danışmanı olarak atanması.

Kaynaklar, Muhalla'nın muhtemelen bu yıldan sonra 'Ulusal güvenlik birimi'nde rolü olacağını belirttiler. Kaynağa göre, rejim koridorlarında İran Genelkurmay başkanı Muhammed Bakıri'nin 17-18 Mart'ta Şam'a gerçekleştirdiği ziyaretin Muhalla'nın emekliliğe sevk edilmesinde ve Cumhurbaşkanlığı sarayında İran'ın baskı kartı (kozu) olarak kalması için Beşşar Esad'ın güvenlik danışmanı yapılmasında rolü olduğu konusunda haberler dolaşıyor. Muhammed Muhalla'nın yerine yardımcısı Tümgeneral Kifah Mulhim askeri istihbarat şubesi başkanlığına atandı. Mulhim Tartus doğumlu. Daha önce birçok görevde bulundu. Şam'da '248.askeri soruşturma' bölümünde onlarca tutuklunun tasfiye edilmesinde rolü vardı. Mulhim dolayısıyla askeri güvenlik şubesi İran hegamonyası güdümünde sayılmaktadır. Askeri güvenlik şubesi başkanının değiştirilmesi şubeye bağlı bölümlerde onlarca değişiklik yapılması ile eş zamanlı olarak geldi.

Bunların bazılarında Rusların kalanlarında İranlıların rolü vardı. Özel kaynaklar, aralarında 'Ulusal güvenlik' birimi başkanı Tümgeneral Ali Memluk'un Cumhurbaşkanı yardımcılığına atanması olmak üzere birçok kararın geçtiğimiz haftalarda görüşme (tartışma) masasına konulduğunu teyit ettiler. Rus ve İran iki müttefiğin tayinlerin yapılması ve değişikliklikte ki isteği haklı göstermek için bahaneleri farklılık gösteriyor. Kaynaklara göre, Ruslar iç toplantılarda Suriye ordusunun ve güvenlik birimlerinin mezhepsel sisteminin dağıtılmasının gerekli olduğunu, güvenlik birimleri ve orduda hassas merkezlerin mezhep farklılığı (çeşitlilik) ve bölgesel olmasını aleni olarak belirtiyorlar.

Rusların tersine İranlılar kendilerine Suriye'de ekonomik ve askeri genişlemeye izin verecek çoğunlukla Alevi mezhebinden anahtarları elde etme üzerinde duruyorlar. Sahada Ruslar ve İranlılar birbirlerinin pahasına da olsa Suriye güç merkezleri ve mevkilerine daha fazla sızmak için çalışıyorlar. İran Rusların devlet organlarını kontrol altına almak için yaptıkları değişiklik adımlarını hissettikten sonra son zamanlarda değiştirme konusuna başladılar. Değişiklikler, peşi sıra sağlık problemlerine maruz kalması sonucunda iki ayı aşkın süreden bu yana bürosunda bulunmamasına rağmen resmi olarak hala Tümgeneral Cemil Hasan'ın başkanlık etmeye devam ettiği Hava Kuvvetleri istihbarat şubesine kadar uzandı. İranlıların lehine Hava Kuvvetleri istihbaratı saflarındaki değişiklikler güvenlik müfrezeleri ve bölümleri arasında onlarca subaya uzandı. Şam, Halep ve sahil bölümleri arasında tayinler yapıldı. Şam'da merkezi idarede subay ve astsubaylara uzandı. Diğer vilayetlerde ki bölümlere nakledildiler. Bazıları da yolsuzluk bahanesiyle soruşturmaya sevk edildi.

Çeviri Yapılan Kaynak: https://www.almodon.com/arabworld/2019/4/5/دمشق-تغييرات-عسكرية-وأمنية-واسعة-ومملوك-نائبا-لبشار

Turgut Adsız

21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü
Bilimsel Danışmanı

ÜYE GİRİŞİ

Şifremi unuttum
  1. SON MAKALELER
  2. ÇOK OKUNANLAR

Ergun Mengi   - 07-04-2024

Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı Başlangıcında, Osmanlı İmparatorluğunun Siyasi ve Askeri Anatomisi

2. Mahmut, Balkan isyanları, Rus baskısı ve Kavalalı Mehmet Ali Paşa’yla uğraşırken yeniçeriler, her fırsatta ayaklanmaktaydı. 15-18 Kasım 1808’de Babıali’yi basan yeniçerilerle mücadele eden Sadrazam Alemdar Mustafa Paşa mahzendeki barutları ateşleyerek içeri giren 600 yeniçeriyle beraber kendini h...